مصباح بابالار - استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
سعیده محتشمی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم
لیلا تبریزی - استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
وحید روشن - استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، بخش منابع طبیعی
حسین محمدی - دانشآموخته کارشناسی ارشد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

جهت ارزیابی تاثیر سطوح مختلف سولفات آمونیوم بر شاخص­های رشد و فیتوشیمیایی گیاه مرزه تابستانه رقم ساترن (Satureja hortensis L. cv. Saturn)، آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۵ تیمار و ۳ تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل پنج سطح مختلف سولفات آمونیوم (شاهد (عدم مصرف)، ۴۰، ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار) بود که بهصورت سرک در مرحله گلدهی کامل اعمال گردید. بوتههای مربوط به هر تیمار برداشت شدند و صفات مورد بررسی شامل صفات مورفولوژیک (ارتفاع گیاه، تعداد شاخه­های جانبی، عرض بوته، قطر ساقه، طول میانگره­ها)، عملکرد ماده خشک، فعالیت آنتیاکسیدانی، میزان ترکیبات فنلی، میزان رزمارینیک اسید و کارواکرول اندازهگیری شد. با افزایش سطوح مختلف سولفات آمونیوم، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، عرض بوته، قطر ساقه، طول میانگره و عملکرد ماده خشک و میزان ترکیبات فنلی افزایش معنیداری پیدا کرد. بیشترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی در تیمار ۴۰ کیلوگرم مشاهده شد و با افزایش کاربرد سولفات آمونیوم کاهش یافت. بیشترین میزان رزمارینیک اسید (۹۳/۱۰ میلی­گرم در گرم وزن خشک) در تیمار ۸۰ کیلوگرم سولفات آمونیوم بود و کمترین میزان (۸۵/۶ میلی­گرم در گرم وزن خشک) در تیمار شاهد اندازه­گیری شد. بالاترین میزان کارواکرول (۹۲/۶ میلی­گرم در گرم وزن خشک) در تیمار ۸۰ کیلوگرم سولفات آمونیوم بهدست آمد و بعد از آن تیمارهای ۴۰، ۶۰ و ۱۰۰ کیلوگرم در یک سطح قرار داشتند و کمترین میزان (۵/۵ میلی­گرم) مربوط به تیمار شاهد بود. با توجه به نتایج بهدست آمده، تیمار ۸۰ کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیوم علاوه بر افزایش شاخص­های رشد و عملکرد، موجب افزایش میزان کارواکرول و رزمارینیک اسید گردید.

آنتیاکسیدان, تغذیه, عملکرد, فلاونوئید, فنل, مرزه‏