مهتاب محترم - دانشجو، کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس، موسسه آموزش عالی آپادانا شیراز-ایران
سیدعلی اکبر سیدی - استادیار بخش هنر دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز-ایران
راضیه اردکانی - استادیار موسسه آموزش عالی آپادانا شیراز-ایرا ن

خوشنویسی یکی از هنرهای خاص دوران اسلامی است، خط کوفی که یک خط عربی است به پشتوانه نوشتار کلام الهیارزش و اعتبار ویژهای را از آن خود کرده، این پشتوانه معنوی به همراه حضور در عرصه های مختلف هنری و به خرج دادنسلیقه توسط هنرمندان باعث به وجود آمدن انواع خط کوفی شد. خاستگاه این خط شهر کوفه بوده است ولی بیشتریناستفاده از این خط به عنوان یک عنصر تزیینی و کاربردی در هنرهای مختلف از قبیل بناها، ظروف، منسوجات و.... توسطایرانیان صورت گرفته اس ت. علاوه بر خوشنویسی هنر پارچ هبافی نیز پیشرفت چشم گیری در دوران صفوی داشته است. هنرپارچه بافی در این دوران تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله دین، فرهن گ، باورهای اجتماعی و ... بوده است. بروز هنر خط نگارهروی صنعت پارچه بافی با توجه به ویژگی کاربردی آن در جامعه و زندگی مردم نقش عمده ایی در متجلی شدن این دو هنر دردوره صفوی داشته است. هدف این تحقیق آشنایی با خط کوفی و کاربرد آن بر روی منسوجات مورد استفاده در دوره صفویاست، که روش تحقیق تاریخی و همراه با بررسی کاربرد بوده و شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادیمی باشد. در این پژوهش دو اصل برای شناخت کامل در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است: ۱- بررسی پیدایش خط کوفیو انواع آن ۲- بررسی انواع خط کوفی و مضامین موجود بر روی منسوجات دوره صفویبه همین منظور پس از شناسایی و جمع آوری نمونه های انواع خط کوفی در منسوجات دوره مذکور و کاربردهای مختلف آنهادریافتیم که منسوجات منقش به خط کوفی در دوره صفویه با مضامینی خاص به جهت مصارف مذهبی و به ندرت استفادهشده و کمکم جای خود را به خطوطی چون نسخ و نستعلیق داده است.

خط کوفی، خط نگاره، پارچه بافی، دوره صفوی