لاله محجوبیان - دانشجوی کارشناسی ارشد/طراحی پارچه و لباس: گروه هنر، موسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران
احمدرضا احمدی - استادیار موسسه آموزش عالی آپادانا شیراز ایران
راضیه اردکانی - استادیار،دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی آپادانا،شیراز،ایران

سفالوپود ها معروف به کله ماهی- ماهی مرکب جز رده سرپایان و از شاخه نرم تنان می باشند. یکی از اندام های داخلی این ماهی کیسه ای است که حاوی مایعی با رنگدانه تیره که در واقع رنگ تیره آن ناشی از ملانین موجود در آن می باشد. درکشورهای اروپایی و آسیای شرقی از این جوهر استفاده های متنوعی می شود. همچنین صید ماهی مرکب در ایران نیز بهمیزان قابل توجهی صورت می گیرد ولی جوهر آن غیر قابل استفاده است و به همراه امحا و احشا دور ریخته می شود. هدفاین پژوهش امکان استفاده از این ماده به عنوان رنگزا جهت رنگرزی الیاف پشم می باشد. جهت بررسی قابلیت رنگرزی الیافپشم با جوهر ماهی مرکب، رنگرزی الیاف پشم با استفاده از ماده کمکی به عنوان (دندانه- تثبیت کننده) و رنگرزی به سه روش همزمان- پیش دندانه- پس دندانه صورت گرفته است. نتایج نشان داد، الیاف پشم نسبت به این جوهر جذب خوبی داشته و دندانه سولفات آهن تاثیر زیادی در میزان جذب رنگ داشته است. و از بین روش ها ، ابتدا روش پس دندانه و سپس روشپیش دندانه تاثیر بسزایی در جذب رنگ بر روی الیاف ایجاد کرده است. افزایش شیب رنگرزی در این زمینه بی اثر نبوده است،در واقع با افزایش مدت زمان به جوش رساندن حمام رنگ به جذب رنگ بیشتری ، توسط الیاف کمک شده است. و همچنیننتایج ثبات نوری و شستشویی نشان داد که این رنگزا از ثبات نوری خوبی برخوردار است و همچنین ثبات شستشویی قابلقبولی دارد و با توجه به طبیعی بودن این ماده، میتوان گفت بعنوان رنگزا جهت رنگرزی الیافی چون پشم مناسب است.

سفالوپود، سپیا، رنگرزی، رنگ های طبیعی، الیاف طبیعی، اسکوئید