الیاس موسوی خسروی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نورهیات علمی دانشگاه پیام نور گیلان . ایران

یکی از مباحثی که بعد از اثبات وجود خدا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در حوزه خداشناسی فکر و ذهن متفکران را به خود مشغول کرده ، بحث وجود شناسی اسما و صفات الهی است . در این حوزه سوالاتی - از این قبیل که آیا اتصاف خدا به صفات جایز است ؟ یا نه خداوند به صفات متصف نمی گردد. و اگر اتصاف خدا به صفات جایز است ، رابطه صفات با ذات خدا چگونه است ؟- مطرح شده است . در پاسخ به سوال اول ، عده ای از متفکران اسلامی ، اتصاف خدا به صفات را جایز دانسته و معتقدند که می توان خداوند را به صفات متصف نمود ، که به صفاتیه مشهور شدند. عده ای دیگر که مخالف و منکر اتصاف ذات خدا به صفات شده و معتقدند که نمی توان خداوند را بواسطه صفات توصیف نمود ، تحت عنوان نافیان صفات نامیده شدند. در حوزه سوال دوم و اینکه رابطه ذات خداوند با صفات چگونه است ، نیز متکلمان و حکمای اسلامی دیدگاه هایی را مطرح کردند که مهم ترین آنها عبارتند از: ۱- نظریه زیادت صفات بر ذات . ۲- نظریه عینیت صفات با ذات .۳- دیدگاه نیابت ذات از صفات . ۴- دیدگاه جزئیت . ۵- دیدگاه کرامیه. ما در این مختصر بر آن هستیم تا صرفا به روش توصیفی و کتابخانه ای و با مطالعه آثار متکلمان اسلامی به بیان و بررسی کلیات دیدگاه های آنها و در صورت امکان بیان ادله و محذورات هر کدام در بحث وجودشناسی اسما و صفات الهی بپردازیم.

وجودشناسی ، صفاتیه ، نافیان صفات ، عینیت صفات ، زیادت صفات