مریم نعمت طاوسی - عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

در رویدادهای زندگی گرشاسپ، پهلوان کیهانی هندواروپایی، گناه نسبت داده شده به او که موجب از دست رفتن نامیرایی و به خواب رفتنش می شود، هم چنان مبهم و رمزآلود باقی مانده است. واکاوی این گناه یا دلیل به خواب رفتن گرشاسپ تنها با نگاهی فراگیر به حلقه کامل رویدادهای زندگی گرشاسپ ممکن است. رویدادهای زندگی این پهلوان، همخوان بنمایه اسطورهای خواب و بیداری است که به نظر می آید با نگاه به احوالات ادواری ماه، بنیان کیش اسرار ماه، ساخته و پرداخته شده است . این کیش برداشتی کاملا خوشبینانه از زندگی را پیش رو می گذارد زندگی در دوره هایی از تولد و مرگ و باززایی در جریان است. با بررسی ژرف روایت گرشاسپ در این نوشتار عناصر بنیادین کیش اسرار ماه بازیابی شد. شباهت مضامین دایمی کیش اسرار ماه و روایت گرشاسپ حکایت از همسانی منطق اسطورهای این دو دارد از همین رو میتوان روایت کامل زندگی گرشاسپ را، که اکنون در خواب و به وقت نیاز از خواب خواهد برخاست، از این رو روایت زندگی گرشاسپ در واقع بازنمایی رمزین حکم بازگشت جاودانه است که ماه موکل آن است. بدین ترتیب در اصل گناهی بر گرشاسپ مترتب نیست و او تنها کارکرد گوهریش را به نمایش می گذارد.

گناه گرشاسپ، کیش اسرار ماه، شاهبانوی آسمان، اژدهاکشی