سارا صادقی - دانشجوی دکترا باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
سعید رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد، باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
زهرا چراغی - دانشجوی کارشناسی ارشد، باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

یکی از قدیمی ترین هنرهای دوران پارینه سنگی جنجان نماها می باشند که در همه کشورها مشاهده می شود. این هنر عنوان قدیمی ترین هنر صخره ای شناخته شده در انان به شمار می رود فنجان نماها به گودی های ایجاد شده بر روی تخته سنگ ها (توسط انسان و گاه به دست طبیعت) گفته می شود، ن نها معمولا گروه هایی را تشکیل می دهند که تعداد آن ها به ۱۰۰ یا حتی ۱۰۰۰ عدد می رسند. این پژوهش با هدف بررسی و معرفی فنجان نمای اسان کردستان به همراه روش ساخت و هدف از ایجاد کاربرد این هنر صورت گرفته است. محدودیت های در خصوص مستندنگاری محوطه ها وجود داشت از جمله: محدودیت زمانی، محدویت منابع مالی، آسیب های طبیعی و انسانی و عدم امکان بازدید آثار از نزدیک. روش پژوهش حاضر بدین صورت است: ابتدا با بررسی پیمایشی کل استان کردستان و فنجان نماهای آن، شناسایی و مورد عکس برداری و مستندنگاری قرار گرفت. با استفاده از روش کتابخانه ای به تطبیق نقوش و مردم شناسی، در نهایت کاربردشان پرداخته شد. طبق بررسی های صورت گرفته در مدت یکماه، ۱۶ سایت کشف و مورد بررسی قرارگرفت. شکل های مختلف فنجان نماهای استان کردستان شامل: دایره، مستطیل و بیضی، که با آرایش خاصی در کنار هم ایجاد شده بودند نتایج پژوهش نشانگر این است که این آثار، دربرگیرنده کاربردهای گوناگونی شامل: هاون، نجوم، باروری، نجوم، آتشدان، عصاره گیریف مرسام هومیه، مکان مقدس و آیینی، گاه شماری و نامعلوم است که در ارتباط مستقیمی با باورها، عقاید و معیشت مردمان گذشته بوده است.

فنجان نما، کاربرد و کارکرد، استان کردستان