معصومه هدایتی - Department of Psychology, Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish Island, Iran
کبری حاجیعلیزاده - Department of Psychology, Faculty of Humanities, Bandar Abbas Branch, Islamic Azad University, Bandar Abbas, Iran
مهدی هدایتی - Cellular and Molecular Endocrine Research Center, Research Institute for Endocrine Sciences, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
الهام فتحی - Department of Counseling, Faculty of Humanities, Hazrat-e Masoumeh University, Qom, Iran

مقدمه: مشکلات ارتباطی و پرخاشگری در زوجهای دارای زنان مبتلا به سرطان بهسبب ماهیت بیماری و تغییرات هورمونی مرتبط و نیز شرایط حاصل از تحمل فشار روانی، از عمده مشکلات زوجها با این شرایط است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی زوجدرمانی هیجانمدار به شیوه گروهی بر پرخاشگری ارتباطی زوجهای دارای زنان مبتلا به سرطان پستان انجام شد. روش بررسی: این پژوهش با طرح پیش ­آزمون- پس­ آزمون و گروه گواه اجرا گردید. ۲۲ زوج (۴۴ نفر) با داشتن ملاک­های ورود به مطالعه با استفاده از روش نمونه­ گیری در دسترس و از میان زوجهای دارای زنان مبتلا به سرطان پستان ساکن شهر تهران انتخاب و بهطور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هرکدام ۱۱ زوج) قرار گرفتند. گروه آزمایش بهمدت ۶ جلسه ۱۲۰ دقیقه­ ای تحت آموزش زوجدرمانی هیجانمدار به شیوه گروهی با استفاده از نسخه HMT این نوع مداخله قرار گرفت؛ هدف از این نوع مداخله، بهبود شاخصهای روان‏شناختی و رابطهای مرتبط با کیفیت زندگی زوجهایی است که دارای زنانی هستند که تجربه مقابله با رویداد تشخیص یا عود سرطان پستان را داشته و درگیر فرایند درمان بوده یا آن را پشتسر گذاشتهاند. گروه گواه برنامه­ای دریافت نکرد. هر دو گروه پیش و پس از مداخله به «پرسشنامه­ پرخاشگری باس و پری» (فرم ۲۹ سوالی با طیف لیکرت) که دارای چهار بعد اصلی فیزیکی، کلامی، خشم و خصومت است، پاسخ دادند. دادهها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ­ها: گروه آزمایش پس از دریافت برنامه آموزشی در مقایسه با گروه گواه، بر اساس نمرات پرخاشگری در همه مولفهها، کاهش میانگین نشان داد. این کاهش در مولفههای پرخاشگری فیزیکی، کلامی، خشم و خصومت در گروه آزمایش بهترتیب (۰۱/۱۱-)، (۷۸/۵-)، (۳۷/۸-) و (۹۵/۱۰-) بود. درحالیکه گروه گواه در دو مولفه خشم و خصومت، کاهش (۴۱/۰-) و (۱۷/۰-) و در مولفههای فیزیکی و کلامی، (۰۶/۰) و (۰۶/۰) افزایش در میانگین پسآزمون را نشان داد. بر اساس این یافتهها و تحلیل معناداری حاصل از آزمون کوواریانس در این پژوهش، زوجدرمانی هیجانمدار بر همه ابعاد پرخاشگری در گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه، اثر کاهشی معنادار داشته است (۰۱/۰P<). نتیجه­ گیری: بر اساس یافتههای بهدست آمده، برنامه مداخله زوجدرمانی هیجانمدار با آموزش درک هیجانی صحیح زوجین از یکدیگر و ایجاد فضای اعتماد و ارتباط مابین زوجین، زمینه افزایش رضایت زناشویی و نیز کاهش پرخاشگری در روابط متزلزل زوجهای دارای زنان مبتلا به سرطان پستان را فراهم میآورد. بر همین اساس میتوان از این برنامه در بهبود کیفیت روابط زناشویی استفاده نمود.

Emotionally Focused Couples Therapy, Relational Aggression, Couples, Breast Cancer, زوجدرمانی هیجانمدار, پرخاشگری ارتباطی, زوجها, سرطان پستان