اشکان خاصه پز - کارشناس ارشد رسشته سیستم های اطلاعات جغرافیایی GIS
سمیرا بلوری - دکتری GIS، دانشگاه علوم و تحقیقات
علیرضا وفایی نژاد - دکتری GIS، دانشگاه شهید بهشتی

شهر اردبیل در دهه های اخیر شاهد رشد فیزیکی زیادی بوده است که موجبات شکل گیری شهر برخوردار و غیر برخوردار را فراهم آورده است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل نحوه توزیع فضایی کاربری های عمومی مناطق مختلف شهر اردبیل با استفاده از GIS جهت ارزیابی توزیع و پراکنش کاربری های عمومی انجام گرفته است. روش تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده است که ابتدا جهت بررسی عدالت فضایی با کمک روش AHP به داده های موثر شامل نزدیکی به مراکز مسکونی، نزدیکی به فضای سبز، نزدیکی به راه های اصلی، کاربری اراضی، فاصله از مراکز بیمارستانی موجود، رودخانه و مراکز صنعتی، وزنی مناسب اختصاص می یابد. سپس با همپوشانی لایه های وزندار در محیط GIS وضعیت شهر اردبیل از لحاظ توزیع کاربری ها بررسی می شود. نتیجه استفاده از آزمون موران بر روی کاربری های موثر در این تحقیق نشان می دهد که کاربری های آموزشی، درمانی، فضای سبز، تجاری و تاسیسات شهری دارای توزیع خوشه ای و کاربری های فرهنگی و ورزشی به صورت تصادفی توزیع یافته اند. نتایج تجزیه و تحلیلها بر روی نقشه خروجی که شامل مناطق با توزیع عالی کاربری ها تا توزیع ضعیف آنها می باشد نشان می دهد که ۷ درصد از شهر اردبیل دارای توزیع عالی کاربری ها، ۵۳ درصد دارای توزیع خوب، ۲۳ درصد دارای توزیع متوسط و ۱۷ درصد نیز دارای توزیع ضعیف کاربری ها می باشد. ضمنا تفاوت در الگوی توزیع بین کاربری ها در مناطق ۴ گانه شهر اردبیل، منجر به شکل گیری مناطقی متفاوت از نوع برخوردای گشته است که لزوم بازنگری در خط مشی ها را در امر مکان یابی و جانمایی، آشکار می سازد.

توزیع کاربری های عمومی، آزمون موران، عدالت فضایی، GIS ، شهر اردبیل