پژمان حقیقی - دانشجوی دکتری تخصصی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر قدس، تهران، ایران
داود حبیبی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، البرز، ایران

مطالعه کنونی در قالب کاشت بهاره چغندر علوفه ای در سال ۱۳۹۷ در دو منطقه همدان و قم با آب و هوا و شرایط اقلیمی مختلف انجام شد. هدف از این تحقیق، ارزیابی برخی از صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی موثر در افزایش کیفیت و کمیت عملکرد ارقام (ژنوتیپ های) مختلف این گیاه تحت محلول پاشی الکل متیلیک و اسید آمینه گلایسین بتائین بوده است. پس از آزمایش خاک و دریافت اطلاعات وضعیت جوی از ایستگاه سینوپتیک هر منطقه، نقشه آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در این دو سایت در نظر گرفته شد. در این پایش، فاکتور اول متیل الکل با سه سطح محلول پاشی (شاهد، ۱۵ و ۳۰ درصد حجمی متانول) و فاکتور دوم، گلایسین بتائین با دو سطح محلول پاشی (شاهد و چهار گرم به ازا هر لیتر متانول مصرفی) و فاکتور سوم، شش ژنوتیپ متفاوت چغندر علوفه ای در نظر گرفته شدند. فاکتورهای الکل و آمینو اسید به صورت فاکتوریل در پلات های اصلی و ژنوتیپ ها در پلات های فرعی قرار گرفتند. با گرم تر شدن هوا در حدود ۲۵ درجه سانتی گراد، محلول پاشی در سه مرحله صورت یافت. صفت های مورد ارزیابی شامل عملکرد ریشه، عملکرد ماده خشک اندام هوایی، عملکرد کل، طول ریشه، طول ریشه بیرون از خاک، درصد پروتئین خام، درصد قابلیت هضم بودند. بررسی نتایج و داده ها نمایان ساخت که این دو سایت در اکثر صفات مورد ارزیابی با هم اختلاف داشته اند به گونه ای که محلول پاشی الکل باعث بهبود عملکرد ریشه، اندام هوایی و در کل ، میزان علوفه تولیدی گردیده اما سطوح مختلف محلول پاشی متانول تفاوت معنی داری با یکدیگر نشان نداده است . محلول پاشی گلایسین نیز در برخی از صفات مورد مطالعه اثرات مثبتی پدید آورده و باعث بهبود برخی صفات موفولوژیکی و افزایش عملکرد شده است. همچنین، نتایج نمایان ساخت که بین ژنوتیپ های چغندر علوفه ای نیز تفاوت معنی داری از نظر صفات مورد تحقیق وجود داشته است.

اسید آمینه، الکل متیلیک، چغندر علوفه ای، صفات مورفولوژیکی، عملکرد