آرمین امیر - گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی
مجید فولادیان - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
صفورا جمشیدی - کارشناسی ارشد، روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد
سارا شاد - کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه،فردوسی مشهد
سلما رنجبری - کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد.
آرزو مرادی - کارشناسی ارشد، روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد.
نیلوفر نجیب نیا - کارشناسی ارشد، روانشناسی دانشگاه، فردوسی مشهد.

پرسش اصلی ما در پژوهش حاضر این بوده است: «نویسندگان متونی که ایرانیان را دورو خواندهاند چگونه نظر خود را به مخاطب منتقل کردهاند». بنابراین، بهجاست که سوال کنیم انتقال این مفهوم با چه روشهایی صورت گرفته و چهبسا از خلال مطالعه متون این دوره، متوجه شویم برخی نویسندگان موردنظر، خود چگونه به این نتیجه رسیدند که ایرانیان مردمانی دورو هستند. در این مقاله با روش «تحلیل محتوای کیفی»، بخشهایی از متونی چون سفرنامهها، گزارشها، خلقیاتنویسیها که از دوران صفوی تا پهلوی ایرانیان را به صفت دورویی متصف کردهاند، تحلیل شده و راهبرد نویسندگان در نسبت با مقولات ادوارد سعیدی مشخص شده است. در این مقاله با تمرکز بر راهبردهای نویسندگان در انتساب یک صفت، متونی را بررسی کردیم که به دورویی ایرانیان اشاره کردهاند. تعدادی از نویسندگان به دورویی دولتیان اشاره میکنند، آن را مذمت مینمایند و صفت بارز طبقه حاکم تلقی می-کنند؛ تعدادی دیگر از نویسندگان این دورویی در طبقه حاکم را به کل ایرانیان تعمیم می دهند. تعدادی از سفرنامهنویسان پس از مشاهده تملق و دوروریی مشاهده شده از جانب مردم زیردست در مقابل اربابان قدرت، بدون در نظر گرفتن شرایط ارباب رعیتی حاکم بر جامعه ایران و اقتضائات این شرایط، آنچه که اقتضا موقعیت نام میگیرد، تمام مردم ایران را دورو و متملق میخوانند. و در آخر؛ برخی نویسندگان مانند شاردن و گوبینو با راهبرد بیش تعمیمدهی و یکپارچهسازی با دیدن یک یا دو مورد ویژگی اخلاقی آنرا به تمامی ایرانیان نسبت میدهند.

دورویی, منش ملی, خلقیات, شرق شناسی