زهرا برادران کاشانی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی کرمانی - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، فردوسی مشهد
مجید فولادیان - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد

رسانههای اجتماعی- ارتباطی نوین دریچههای تازهای را بر زندگی شخصی و اجتماعی کنش‎گران اجتماعی گشوده‎اند. این رسانهها جدای از این که موجبات ارتباط آسان کاربران را در گستره‎های وسیع زمان و مکانی با کمترین محدودیت فراهم میکنند، آنها را با ارزشها، باورها و سبکهای جدیدی از زندگی آشنا می‎سازند و امکان بروز جلوه‎های متنوعی از هویت شخصی را که شاید در عرصههای واقعی زندگی اجتماعی، مجال بروز نیابد، فراهم میآورند. از این رو دنیای مجازی فضای مناسبی برای بررسی و کشف هویتهای کاربران آن است. در همین راستا توجه به ماهیت‎های نمادینی همچون تصاویر پروفایل‎های کاربری میتواند به مثابه ابزاری برای بازنمود هویت، باورها و ارزشهای افراد تلقی شود. مطالعه حاضر با هدف کشف و بازنمایی تیپهای هویت‎پردازی کاربران شبکه اجتماعی- ارتباطی تلگرام، به تحلیل و سنخ‎شناسی تصاویر پروفایلهای ایشان مبتنی بر روش نشانه‎شناسی اجتماعی تصویر پرداخته‎است. بر پایهی یافتههای حاصل که در برگیرنده تحلیل بیش از ۶۰۰ تصویر بوده است، هفت تیپ هویتی شامل هویتهای طبیعت‎گرا، عاطفه‎مدار، فردمحور، جمع‎نگر، واقعیت‎گرا، تخیل‎برانگیز، معنویت‎گرا صورتبندی شد. هر کدام از تیپهای مذکور هویتی، بازنمایی ویژهای به لحاظ معنایی، ترکیبی و تعاملی دارند که به کاربران امکان انعطاف و قدرت مانور قابل توجهی در تصویرسازی خود مطلوب انگاشته‎شده‎شان در فضای مجازی داده‎است.

تلگرام, هویت, بازنمایی, نشانه شناسی اجتماعی تصویر, فضای مجازی