علی محمد مصدق راد - دانشیار، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات مدیریت اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
مهدیه حیدری - دانشجوی دکترای تخصصی، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، تهران، ایران
پروانه اصفهانی - استادیار، گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زابل، زابل، ایران

مقدمه و اهداف: تلاش های انجام شده در اجرای برنامه مراقبت بهداشتی اولیه بسیار کارآمد و موثر بوده است. با وجود این، باگذشت زمان و ایجاد تغییر و تحولات در ساختارهای جمعیتی و تغییر نگرش افراد در زمینه سلامت و انتظارات آنها دردریافت خدمات اولیه منجر شده تا اصلاحاتی در خصوص اجرای این برنامه در کشورها صورت گیرد. هدف این پژوهششناسایی استراتژی های ارتقای مراقبت های بهداشتی اولیه بوده است.روش کار: برای انجام این پژوهش از روش مرور واقع گرایانه استفاده شد. برای انجام مرور واقع گرایانه از پروتکل هشت مرحلهای پاوسون استفاده شد. برای این منظور کلیه مقالات منتشر شده ارتقای مراقبت های بهداشتی اولیه در بازه زمانی ۱۹۷۸ تاپایان سال ۲۰۱۹ در ۵ پایگاه اطلاعاتی، موتور جستجوگر Google scholar ، فهرست منابع مقالات یافت شده جستجو وجمع آوری شد. در نهایت، تعداد ۲۳ مقاله شرایط ورود به این مطالعه را داشته که با روش تحلیل محتوا با استفاده از نسخه۱۰ نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند.یافته ها: تعداد ۵۵ راهکار برای تقویت مراقبت های بهداشتی اولیه شناسایی شد. این اقدامات در ۶ بلوک ساختاری سازمانجهانی بهداشت شامل رهبری و حاکمیت، ارائه خدمت، منابع انسانی، تامین منابع مالی، تکنولوژی، دارو و تجهیزات و سیستمهای اطلاعاتی گروهبندی شدند. از نظر فراوانی بیشترین راهکارها برای تقویت مراقبت های اولیه بهداشتی به ترتیب مرتبط باحیطه رهبری و حاکمیت (۲۶ مورد)، حیطه ارائه خدمات (۱۴ مورد)، حیطه ی منابع انسانی (۹ مورد)، حیطه تامین منابعمالی (۳ مورد)، حیطه تکنولوژی، دارو و تجهیزات (۲ مورد)، سیستم های اطلاعاتی (۱ مورد) بود. در بین اقدامات ارائه شده،اجرای طرح پزشک خانواده، برگزاری دوره های آموزشی برای کارکنان متناسب با الزامات شغلی، ارائه مراقبت های جامع،گسترش دسترسی، تغییر ساختارهای سازمان ها با تاکید بر PHC ، ارتقا مشارکت جامعه در مراقبت های بهداشتی اولیه واقزایش هماهنگی و همکاری بین سطوح ارائه خدمت جز پرتکرارترین اقدامات مطرح شده در مطالعات بود.نتیجه گیری: اقدامات مختلفی نظیر تقویت مدیریت و رهبری، بهبود ساختار سازمانی، بهبود سیستم اطلاعاتی، توانمندسازینیروی انسانی و افزایش پوشش جمعیت می تواند منجر به بهبود مراقبت های اولیه بهداشتی گردد. به شرطی که در اجرای ایناقدامات به شرایط و زمینه لازم نیز توجه شود.

مراقبت بهداشتی اولیه ، نظام سلامت، اصلاحت نظام سلامت، مرور واقع گرایانه