رضا سلیمانی - استادیار خاکشناسی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
حسینعلی علیخانی - استاد بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، دانشگاه تهران، ایران
حسن توفیقی - دانشیار شیمی خاک، دانشگاه تهران، ایران

مقدمه: تنشهای خشکی، شوری و شور- سدیمی، از راههای گوناگونی مانند ساخت زیستی اتیلن تنشی مایه کاهش رشد گیاهان میشوند. بهدلیل توانابودن برخی از باکتریهای خاک در کاهش تنش و مصرف پیشنیاز تولید اتیلن (ACC)، این پژوهش برای دستیابی به باکتری برتر سازنده آنزیم ACC-دآمیناز در تنشهای خشکی، شوری و شور- سدیمی خاکها انجام شد. مواد و روشها: در این پژوهش، با جداسازی ۴۰۰ باکتری از خاکهای با قابلیت هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیمی گوناگون، توان تجزیه ACC و ساخت آلفاکتوبوتیرات بهعنوان معیار ساخت آنزیم ACC- دآمیناز در باکتریهای سازنده این آنزیم و اثر تنشهای خشکی و شوری بر روند رشد باکتریها و توان مصرف ACC بررسی شد. نتایج: پردازش و آزمون دادهها نشان داد که نه تنها توانایی ساخت آنزیم ACC- دآمیناز در میان جدایهها با هم ناهمانند بود، بلکه اندازه مصرف ACC در آنها بسیار وابسته به تنشهای خشکی و شوری بود. در بیشتر جدایههای باکتری، با افزایش تنش، روند کاهشی معنیداری در مصرف ACC دیده شد؛ اما گونه باکتری باسیلوسسیمپلکس که از خاکهای شور- سدیمی جداسازی شد، افزون بر توانایی ساخت ۹۰۱ نانو مول آلفاکتوبوتیرات بر میلیگرم پروتئین در ساعت در شرایط بدون تنش، دارای بیشترین پایداری مصرف ACC در تنشهای خشکی و شوری بود. این باکتری، در برابر دیگر جدایهها، بردباری نسبی بیشتری به تنشهای خشکی و شوری دارد و تا شوری ۴۰ دسیزیمنس بر متر و پتانسیل اسمزی ۲۵-­ بار، همچنان ACC را مصرف کرد. بحث و نتیجهگیری: بابررسی باکتریهای جداسازیشده آشکار شد که باکتری باسیلوسسیمپلکس، کارایی بیشتری در ساخت آنزیم ACC-دآمیناز در تنشهای خشکی و شوری داشت و بردبار به تنشهای یادشده بود؛ بنابراین،­ کاربرد این باکتری برای کاهش تنشها در خاکهای شور و شور-سدیمی و مناطق خشک و نیمهخشک در شرایط مزرعه پیشنهاد شد.

باکتری باسیلوسسیمپلکس, آنزیم ACC-دآمیناز, خشکی, شوری, شور- سدیمی