حمید مقیمی - استادیار میکروبیولوژی، دانشکده زیستشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، ایران
امیر مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد زیستفناوری میکروبی، دانشکده زیستشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، ایران
جواد حامدی - استاد میکروبیولوژی، دانشکده زیستشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، ایران

مقدمه: امروزه استفاده از روشهای شناسایی سریع عوامل بیماریزای گیاهی در پیشگیری از شیوع آفتها در کشاورزی اهمیت بسیاری دارد. بیماری لکه قهوهای از رایجترین بیماریهای مرکبات در کشور است که جدایههای بیماریزای Alternaria alternataآن را ایجاد میکنند. مواد و روشها: در پژوهش حاضر، برای نخستین بار روش مولکولی مبتنی بر PCR برای تشخیص سریع بیماری لکه قهوهای ارائه شده است. به این منظور، از باغهای مرکبات کشور نمونهگیری و ۹ جدایه A. alternata در محیط PDA حاصل شدند. بررسی فعالیت بیماریزایی گیاهی جدایههای حاصل روی برگهای نارنگی نشان داد که این جدایهها عامل ایجاد بیماری لکه قهوهای هستند. واکنش PCR برای ژن توکسین اختصاصی ACT روی DNA استخراجشده جدایههای A. alternate همراه با ۱۱ نمونه قارچ غیر از A. alternata (شاهد منفی) و ۵ نمونه DNA استخراجشده از خاک انجام شد. نتایج: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که با پرایمرهای طراحیشده و انجام PCR اختصاصی روی ژن ACT توکسین، A. alternata عامل بیماری لکه قهوهای بادقت زیادی نسبت به انواع غیربیماریزا شناسایی میشود. نتایج روش PCR آشیانهای نیز تاییدکننده واکنش اولیه و اختصاصیبودن واکنش برای A. alternata عامل لکه قهوهای بود. براساس نتایج PCR، برای نمونه شاهد هیچیک از جدایههای استاندارد قارچی بجز A. alternata باند تکثیری مشاهده نشد. همچنین نمونه DNA استخراجشده از خاک باغهای آلوده حضور توکسین ACT را تایید کرد. بحث و نتیجهگیری: روش مولکولی ارائهشده در این پژوهش در تشخیص سریع و پیشگیری از عفونت لکه قهوهای در باغهای مرکبات کشور استفاده میشود.

لکه قهوهای, تشخیص مولکولی, Alternaria alternata, توکسین ACT