مسعود محمدی - کارشناس ارشد زیستشناسی- میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، ایران
مهرداد آذین - دانشیار بیوتکنولوژی، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران
مهسا صدیقی - دکتری مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه امیرکبیر، ایران

مقدمه: فیتاز، افزودنی مهم تغذیهای برای افزایش دسترسی به فسفر است. منابع میکروبی شامل باکتریها، قارچها و مخمرها از بهترین منابع تولیدکننده فیتاز هستند. شناسایی و بهکارگیری فیتاز جداشده از ریزموجودات موجود در خاک، اهمیت زیادی در تولید این آنزیم برای استفاده تجاری در صنایع مختلف دارد. هدف مطالعه حاضر، جداسازی و شناسایی سویههای مولد فیتاز از خاک و بهینهسازی تولید آنزیم در آنها است. مواد و روشها: برای جداسازی و شناسایی سویههای مولد فیتاز، ابتدا از خاک مزارع کشاورزی و مرغداریهای اطراف قزوین نمونهبرداری شد. سپس سویههای مولد فیتاز با استفاده از محیط PSM و از طریق مشاهده هاله شفاف جداسازی شدند. سویه برتر از طریق سنجش آنزیمی در محیط مایع انتخاب و با روش اسلاید-کالچر در حد جنس شناسایی شد. سپس اثر متغیرهایی مانند منبع کربن، اسیدیته و مدت زمان گرمخانهگذاری بر تولید آنزیم بررسی شد. نتایج: قارچ پنیسیلیوم، سویه برتر مولد آنزیم فیتاز، از خاک مزارع کشاورزی اطراف شهر قزوین جداسازی و شناسایی شد. در محیط حاوی سبوس گندم، بیشترین میزان فعالیت آنزیمی در اسیدیته ۷ و مدت زمان گرمخانهگذاری ۷۲ ساعت، U/ml۷/۶۱ بود. با بهینهسازی محیطکشت، فعالیت فیتازی در محیط حاوی(w/v)  ۲ درصد فیتاتسدیم، اسیدیته ۵ و مدت زمان ۷۲ ساعت گرمخانهگذاری به U/ml۱۷۱ افزایش یافت. بحث و نتیجهگیری: قارچ پنیسیلیوم جداشده از خاک مزارع کشاورزی اطراف قزوین، توانایی تولید مقادیر زیادی آنزیم فیتاز را در شرایط بهینه محیطی دارد و به منظور تولید تجاری این آنزیم برای مصرفهای صنایع مختلف درخور توجه است.

فیتاز, پنیسیلیوم, بهینهسازی, فیتات, فعالیت آنزیمی