بهنوش دیناروند - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
پریسا فتحی رضایی - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
ندا اکبری - گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

مقدمه: آنزیم آسپاراژیناز تجزیه آسپاراژین به آسپارتیکاسید و آمونیاک را کاتالیز میکند. بهتازگی آنزیم آسپاراژیناز بهشکل داروی شیمیدرمانی مهم برای درمان سرطانهای مختلف مانند لوسمی لنفوبلاستی، بیماریهای بدخیم دستگاه لنفی و لنفوم غیرهوچکینی (NHL) استفاده میشود. آسپاراژیناز بهعلت داشتن پتانسیل جلوگیری از تولید آکریلآمید و حفظ کیفیت غذا، آنزیمی مفید در صنایع غذایی است. محصولات پروبیوتیکی حاوی باکتریهای مفید هستند که آثار مفیدی بر سلامتی دارند. یکی از مهمترین ویژگیهای زیستی پروبیوتیکها، خنثیسازی عوامل جهشزا و سرطانزاست. ریزموجودات بسیاری پتانسیل پروبیوتیکی دارند که گونههای لاکتوباسیلوس و بیفیدیوباکتریوم از معمولترین آنها به شمار میآیند. هدف مطالعه حاضر، بهینهسازی تولید آسپاراژیناز از سویه لاکتوباسیل جداشده از آب پنیر سنتی شهرستان مراغه است. مواد و روشها: بهمنظور بررسی سویه یادشده از آزمایشهای تشخیصی ازجمله آزمایشهای میکروبی و بیوشیمیایی شامل رنگآمیزی گرم، فعالیت کاتالازی و اکسیدازی، تخمیر قندها و مقاومت به اسید و نمکهای صفراوی استفاده شد. تولید آسپاراژیناز با استفاده از روشهای کیفی و کمی بهترتیب سنجش سریع با پلیت و ایمادا بررسی شد. تولید آنزیم آسپاراژیناز به روش پاسخ در سطح بهینه شد. نتایج: نتایج بهینهسازی به روش پاسخ در سطح نشان دادند بیشترین فعالیت آسپاراژیناز در حضور گلوکز ۲ درصد، عصاره مخمر ۲۵/۱ درصد و آسپاراژین ۷۵/۱ درصد به میزان ۱۳۱ واحدبرمیلیگرم است و میزان تولید ۱۱ درصد نسبت به شرایط غیربهینه بیشتر است. میزان پروتئین کل و زیستتوده در محیط بهینه بهترتیب ۸۹۳/۰ میلیگرمبرمیلیلیتر و ۳۴۵/۰ گرم بود. بحث و نتیجهگیری: بر اساس نتایج، احتمالا سویه لاکتوباسیل بررسیشده میتواند منبع مناسبی برای تولید آنزیم با ارزش دارویی آسپاراژیناز باشد.

آسپاراژین, آکریلآمید, آنزیم دارویی, لوسمی لنفوبلاستی حاد, متابولیسم نیتروژن