جعفر جهانی - دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
محسن فریادی - بخش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
رحمت اله مرزوقی - استاد دنشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
مریم شفیعی سروستانی - استادیاردنشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

زمینه: تفکر خلاق بهعنوان پدیدهای پیچیده و چندبعدی کارایی دانشآموزان را تحت تاثیر قرار میدهد. هدف: هدف از انجام این پژوهش توسعه و اعتبار یابی الگوی تعاملی آموزش خلاقیت در درس علوم تجربی دوره اول متوسطه و تاثیر آن بر پرورش خلاقیت دانش آموزان از طریق مطالعه ترکیبی در سال تحصیلی ۹۷-۹۸ بود. روش: پژوهش حاضر یک پژوهش آمیخته بوده که از دو بخش تشکیلشده است. بخش اول طراحی الگوی آموزش خلاقیت برای درس علوم تجربی بوده و بخش دوم، اثربخشی بر پرورش خلاقیت بود. در بخش کیفی از روش مصاحبه نیمهساختمند استفاده شد. در بخش کمی که هدف آزمایش تاثیر الگوی طراحیشده بر خلاقیت دانش آموزان دوره اول متوسطه بود؛ با استفاده از یک طرح نیمه آزمایشی(پیشآزمون، پسآزمون با گروه کنترل) از بین دانش آموزان دوره اول متوسطه شهر کرج (۷۵نفر) بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. الگوی تعاملی آموزش خلاقیت در هردو گروه و در دو مرحله پیشآزمون و پسآزمون با ابزار مقیاس خلاقیت تورنس برای سنجش خلاقیت برای درس علوم تجربی مورد مقایسه قرار گرفتند. برای تجزیهوتحلیل دادهها در بخش کیفی بعد از پیادهسازی بحثها روی کاغذ، کدگذاری باز (خواندن خط به خط دادهها، استخراج مفاهیم و جملات اصلی، تشکیل مقولات و طبقات اولیه)، کدگذاری محوری (طبقهبندی دادهها، مشخص نمودن زیر مقولهها، تشکیل طبقات نهایی)، کدگذاری انتخابی (پیوند مقولهها به یکدیگر) مقولهها استخراج شد. در بخش کمی، از روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. در بخش آمار توصیفی از میانگین و انحراف معیار، کوچکترین و بزرگترین و در بخش آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس یک متغیره و آزمون تعقیبی بهمنظور مقایسه زوجی گروهها با کمک نرمافزار SPSS-۲۱ استفاده گردید. یافتهها: در بخش کیفی نتایج تحقیق منجر به طراحی تعاملی آموزش خلاقیت شد که نتایج در بخش کمی تحقیق نشان داد که الگوی طراحیشده موجب پرورش خلاقیت در گروه آزمایششده است. بحث و نتیجهگیری: پیشنهاد میشود که از الگوی تعاملی آموزش خلاقیت طراحیشده بهعنوان روشی مناسب برای دستیابی دانش آموزان به خلاقیت بهره گرفته شود

الگوی تعاملی, خلاقیت, درس علوم تجربی, دانشآموز