حسنعلی موذن زادگان - دانشیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
قدرت اله میرفردی - قاضی دادگستری، دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد تهران مرکزی)، تهران، ایران

با تصویب قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، تاکید مقنن بر پاسخهای جایگزین اجتماعمدار به اطفال و نوجوانان بزهکار، جایگاه ویژهای پیدا کرده است. این جایگزینهای اجتماعی در مصادیقی چون تبصره بند الف ماده ۸۸ با عنوان دستورهای حین تسلیم، تصمیمات مقرر در ماده ۸۸، مجازاتهای مقرر در ماده ۸۹ ناظر به نوجوانان و تصمیمات قضایی ارفاقآمیز مقرر در مواد ۹۰ و ۹۴ این قانون، مبین رویکرد نوین قانونگذار در فاصلهگرفتن از پاسخهای کیفری به این دسته از بزهکاران است. هرچند که رویکرد تقنینی مذکور در قالب سیاست جنایی اصلاحمدار اجتماعی، نویدبخش رویکرد قضات به سمت اعمال پاسخهای مبتنی بر مراقبت، اصلاح، درمان، بازپروری اطفال و نوجوانان بزهکار است، اجرای عملی و قضایی این رویکرد اصلاحی و اجتماعی، با مشکلات متعددی مواجه خواهد بود. این در حالی است که اعمال چنین پاسخهایی در حقوق کیفری انگلستان متنوع بوده و در برخی مصادیق، قریب به سه دهه سابقه دارند و همچنین بهلحاظ اجرایی، تجربیات و نکات کاربردی متعددی از رویکرد تقنینی و قضایی این کشور، قابلاتخاذ است. تبیین اینکه چه مصادیقی ذیل این پاسخهای اجتماعی قرار میگیرند و برای صدور آنها چه شرایطی لازم است و همچنین ضمانتاجراهای هر کدام شامل چه مواردی میشوند، میتواند در مقام اجرای اثربخش این پاسخهای نوین، نقش بسزایی داشته باشد.

پاسخهای جامعهمدار, دستورات حین تسلیم, قرارهای نظارتمدار, تصمیمات ارفاقآمیز قضایی