علی اکبر شایان یگانه - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی ، دانشگاه حکیم سبزواری ، سبزوار ، ایران
محمد علی زنگنه اسدی - دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری ، سبزوار ، ایران
ابولقاسم امیر احمدی - دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری ، سبزوار ، ایران

گرز دیو یکی از ژئومورفوسایتهای ژئوپارک پیشنهادی غرب خراسان رضوی است که به دلیل کمیابی، شگفتانگیزبودن و نشاندادن فرایندهای زمینشناسی، توجه ژئومورفولوژیستها و گردشگران زمین را به خود جلب کرده است. هدف از این تحقیق، کمیسازی و ژئومتری گرز، بیان شیوه تکوین، زوال و اهمیت این شکل ژئومورفولوژیک است. روش تحقیق بر مبنای کتابخانهای و میدانی است. در این تحقیق از منابع نوشتاری معتبر و نقشههای زمینشناسی و توپوگرافی برای ادبیات موضوع و جستوجو در موقعیت منطقه استفاده شد و از وسایل سنجش همچون متر، شیبسنج، کمپاس و ترازو برای بررسی مورفومتری آن و نیز از ابزارهای دندروژئومورفولوژی برای سنجش زمان، بهرهبرداری شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که قسمت ارتفاعات ژئوپارک، جایی که سازندهای کنگلومرایی وجود دارد، مستعد ایجاد گرز است. ستونهای گرز ارتفاع زیادی نگرفتهاند و سن تشکیل برخی از آنها با توجه به برآورد نرخ برداشت رسوب به بیش از ۲۰ هزار سال بر میگردد. لیچنهای مانده بر کلاهک برخی گرزها حکایت از زمانی بیشتر از ۱۰۰۰ سال دارد. شیب اکثر گرزها به بالاتر از ۴۰ درجه میرسد. با برداشت و فرسایش از قسمت بالایی، ستون گرز به زوال خود نزدیک میشود. در نهایت یکی از کاربردهای گرز علاوه بر زیبایی خیرهکننده آن استفاده در ژئوتکتونیک است؛ بدین معنا که حداقل در ۱۰۰۰۰ سال گذشته در آن منطقه زلزلهای بالاتر از ۵ ریشتر اتفاق نیفتاده است.

گرز دیو, ژئومتری, ژئومورفوسایت, ژئوپارک, خراسان رضوی