افسانه بارانی پور - دانشگاه اصفهان
امیر محمودزاده - پژوهشگاه شاخص پژوه اصفهان

افزایش پدیده ریزگردها با پارهای از شرایط جدید اقلیمی پیوند داده میشود وافزایش فرکانس آن در پارهای از مناطق و شهرهای ایران از جمله شهرهای ساحلی استان خوزستان وبوشهر مشکلات جدی در حوزههای مختلفی چون تردد، بهداشت عمومی؛ بروز پارهای امراض، و... بوجود آورده است. همواره بر این نکته تاکید شده است که کانونهای عمده تامین کننده اصلی ریزگردها در ایران واقع در کشورهای عراق، سوریه، عربستان است و اگر چه به صورت کلی علت تشدید چنین پدیدهای به تغییرات اقلیمی، تغییرات بنیادی در آبگیرها و خشکسالیهای اخیر نسبت داده میشود، ولی همواره این سوال اساسی مطرح بوده است که تغییرات فرکانس وتفاوتهای ماهوی ذرات حمل شده نشان دهنده حقایق دیگری میتواند باشد. این مقاله که برگرفته از یک طرح پژوهشی در دانشگاه اصفهان است با اتکا به تحلیل فرکانس وشدت روزهای گردو غباری در ایران و دو روش مورفوسکوپی و گرانولومتری نمونههای برداشت شده در شهرهای ماهشهر، گناوه، اهواز، کرمانشاه و بهبهان نسبت به ارزیابی منشا، تعیین سهم کانونهای تولید و علت بروز چنین پدیدهای در سواحل جلگه خوزستان و بوشهر مبادرت و موارد زیر را میتوان به عنوان نتیجه این طرح مطرح نمود. بیش از ۵۸ درصد روزهای گرد و غباری در استان خوزستان و بوشهر منشا ساحلی دارد و به کانونهای تولید ریز گرد خارجی معطوف نیست. عملیات عمرانی و بویژه ساحل سازی و از همه مهمتر ایجاد جادههای ساحلی عامل اصلی در ایجاد ریز گردهای این دو استان است. توقف عملکرد مکانیسم جاذبه ماه و خورشید و جلوگیری ازخیس خوردگی اراضی ساحلی عامل اصلی در آماده سازی بسترهای تولید ریزگرد در این مناطق است.

واژههای کلیدی: جزرو مد, ریز گرد, تغییرات اقلیمی, خطوط ارتباط ساحلی