فرهنگ مظفر - استادیار معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
یداله آقایی - کارشناس ارشد معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
مسعود تقوایی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، ایران
رعنا شیخ بیگلو - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، ایران

توسعه ­ی یکپارچه­ ی منطقه­ای از موضوعات بسیار مهم در برنامه­ریزی منطقه­ای است. استان­های ایران در سطوح متفاوتی از توسعه قرار دارند که درعین حال، نابرابری­های درون منطقه­ای آشکاری نیز در داخل آنها وجود دارد. علی­رغم سیاست منطقه­ای در ایران مبنی بر کاهش شکاف توسعه بین مناطق مختلف و ایجاد تعادل نسبی در توسعه­ی مناطق، هنوز برخی از مناطق با کمبود شدید خدمات و امکانات پایه و اولیه روبرو هستند. به منظور اتخاذ سیاست­ها و اجرای برنامه­های مناسب برای توسعه­ی متعادل مناطق، برنامه­ریزان نخست باید وضعیت موجود سطح توسعه را بررسی و تحلیل نمایند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل شاخص­های توسعه در شهرستان­های استان مازندران می­باشد؛ بدین منظور، ۵۰ شاخص توسعه با استفاده از روش تحلیل عاملی مورد ارزیابی قرار گرفت که نتیجه­ی آن، استخراج ۵ عامل مرتبط با ۳۳ شاخص بود که عبارتند از: عامل زیربنایی، کشاورزی-صنعتی، درمانی، آموزشی و ارتباطی که تقریبا ۷۶ درصد واریانس را توضیح می­دهند. نتایج نشان داد که نابرابری­های آشکاری در میزان توسعه­یافتگی شهرستان­های استان مازندران وجود دارد. بنابراین، ارتقا شاخص­های توسعه به ویژه در شهرستان­های محروم و کمتر توسعه یافته ضروری است که مطالعه­ی حاضر، شهرستان­های گلوگاه و جویبار را به عنوان محروم­ترین شهرستان­های استان قلمداد می­نماید.

استان مازندران, ایران, برنامه­ریزی منطقه­ ای, تحلیل عاملی, توسعه ­ی یکپارچه­ ی منطقه­ ای