علی شماعی - دانشیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران
فاطمه فدایی دهکردی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

بررسیهای آماری ومیدانی درچند دهه اخیر مشخص میسازد شهرکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری ایران دچار توسعه کالبدی- فضایی قابل توجهی شده‫است. بطوری که رشد سالانه جمعیت این ‫شهر طی ۵۰ سال اخیربیش از ۶/۳درصد و رشد مساحت شهر حدود ۵ درصد را نشان میدهد. این رشد فزاینده مساحت و جمعیت که غالبا ناشی از مهاجرت است، مسائلی از قبیل، پیدایش محلههای خود رو و بیهویت شهری، تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تخریب محیط زیست و افزایش آلودگیهای زیست محیطی، کمبود امکانات ‫زیربنایی و توسعه ناموزون شهری... را به دنبال آورده است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی کمیت و کیفیت توسعه ناموزون کالبدی شهرکرد طی سالهای (۱۳۸۵-۱۳۳۵) است . روش پژوهش توصیفی- تحلیلی، پیمایشی با بهرهگیری ‫از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن میباشد . یافتهها و نتایج حاصله مشخص میسازد توسعه کالبدی این شهر طی دوره مورد مطالعه به صورت خطی بوده است. این گسترش خطی قبل از انقلاب اسلامی طی (۱۳۵۵-۱۳۳۵) روندی آرام داشته اما از سال۱۳۶۰به بعد این روند به علت مهاجرت بیرویه روستائیان به شهر، اسکان عشایر، مهاجران دوران جنگ تحمیلی، توسعه کالبدی شهر شتابان با الگوی توسعه خطی در جهت غربی- شرقی شکل گرفته است. نتایج حاصل از مدل آنتروپی شانون که طی سالهای ۱۳۸۵-۱۳۷۵انجام شده، الگوی گسترش خطی شهر را تایید میکند و براساس مدل هلدرن حدود ۸۲ درصد از رشد کالبدی- فضایی شهر در فاصله ‫سالهای ۱۳۸۵-۱۳۳۵ مربوط به رشد جمعیت و ۱۸ درصد مربوط به رشد افﻘی و اسپرال شهر ‫میباشد. این وضعیت نتیجه عدم نظارت و کنترل مدیران شهری و نداشتن طرح و برنامهای مدون ‫برای توسعه متوازن شهر است.

تحلیل فضایی, توسعه کالبدی- فضایی, شهرکرد, توسعه ناموزون شهری, مدل شانون, مدل هلدرن