محسن امیدوار - ۱. Dept. of Water Eng., Faculty of Agriculture, Shiraz Univ., Shiraz, Iran.
تورج هنر - ۱. Dept. of Water Eng., Faculty of Agriculture, Shiraz Univ., Shiraz, Iran.
محمدرضا نیکو - ۲. Dept. of Civil and Environ. Eng., Faculty of Eng., Shiraz Univ., Shiraz, Iran.
علیرضا سپاسخواه - ۲. Dept. of Civil and Environ. Eng., Faculty of Eng., Shiraz Univ., Shiraz, Iran.

در حوضههای آبریز رودخانهای استراتژیهای مختلفی را در سطح حوضه و یا در قسمتهای مختلف آن در راستای مدیریت منابع آب میتوان بهکار گرفت. یکی از این استراتژیها، تخصیص بهینه آب و تعیین الگوی کشت بهینه است. در این مطالعه، یک مدل بهینهسازی تخصیص آب و الگوی کشت بر مبنای تئوری بازیهای همکارانه ارائه شده است. بهمنظور سنجش کارایی مدل، اراضی تحت پوشش یکی از کانالهای شبکه آبیاری سد درودزن فارس مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا با استفاده از یک مدل فازی و در نظر گرفتن مقادیر فازی ضرایب و محدودیتها در تابع هدف، الگوی کشت بهینه و مقادیر آب تخصیص داده شده به آنها تعیین شده است. سپس با تدوین یک مدل بازی همکارانه (مدل بازی کوچکترین هسته)، براساس ساختار شبکه توزیع آب و تعیین حقابه هر بخش، به تعیین سود حاصل از تشکیل ائتلاف تصمیمگیرندگان و ذینفعان، بازتوزیع منافع و انتخاب بهترین استراتژی در صورت برقراری همکاری پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که با تخصیص آب بیشتر به بخشهای با پتانسیل تولید بیشتر، سود و بهرهوری اقتصادی آب افزایش مییابد. به عنوان مثال مقدار مجموع سودخالص حاصل از شکلگیری ائتلاف اصلی بین بازیکنان ۷۲۴/۹ میلیارد تومان است که این مقدار در صورت عدم شکلگیری ائتلاف ۹۰۶/۸ میلیارد تومان خواهد بود که با توجه به مقدار آب ثابت تخصیص یافته به منطقه در هر دو حالت، افزایش بهرهوری اقتصادی آب در صورت برقراری ائتلاف را نشان میدهد.

Optimal cropping pattern, Optimal water allocation, Fuzzy model, Cooperative game., بهینهسازی الگوی کشت, تخصیص بهینه آب, مدل فازی, بازی همکارانه