مجید ساریخانی - استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه شهرکرد
محمود حیدریان - استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه شهرکرد
پروانه احمد طجری - دانشجوی کارشناسیارشد باستانشناسی دانشگاه شهرکرد

زاگرس مرکزی و نواحی شرقی آن به­لحاظ زیستمحیطی شرایط بهنسبت مناسبی برای شکلگیری استقرارهای باستانی دارند. از جمله نواحی شرقی آن می­توان به دشت میانکوهی ملایر اشاره کرد که در مجاورت دشتهای همدان، نهاوند و بروجرد قرار گرفته است. طبق شواهد باستانشناختی، شروع استقرار در این دشت از دوره مس­وسنگ قدیم است؛ هرچند با بررسیهای سالهای اخیر، چندین محوطه از دوران نوسنگی نیز در منطقه شناسایی شده است. پژوهش حاضر به بررسی استقرارهای مس­وسنگ و مفرغ حاشیه جنوب شرقی این دشت میپردازد. اساس این پژوهش بر مطالعه دادههای باستانشناختی حاصل از  بررسی این حوزه استوار است. تحلیل دادههای جمعآوری شده الگوی استقراری محوطهها با استفاده از نرم­افزار ArcGIS، روش­های آماری چندمتغیره، داده­های مکانی رقومی و عوامل زیست­محیطی به­صورت تقسیم طبقات ارائه شده است. مطالعه میزان تاثیر و تاثر فرهنگهای مناطق همجوار و تبیین تحولات اجتماعی ـ فرهنگی حوزه بر اساس دادههای باستانشناختی از دیگر مباحث مطرح در این پژوهش است. با توجه به مقایسه و تطبیق دادهها بیشترین ارتباطات فرهنگی منطقه با زاگرس مرکزی و دشت کنگاور بوده و با آنالیز خوشه­ای، در هر دوره دو بافت پراکنشی در منطقه مورد مطالعه، براساس توزیع عناصر محیطی مشاهده شد.

عصر مسوسنگی, عصر مفرغ, باستانشناسی, الگوی استقراری, ملایر