آرتق دوجی گرگانلی - دانشجوی ارشد آبخیزداری دانشگاه گنبدکاووس
نادر جندقی - استادیار دانشگاه گنبد کاووس
مجتبی قره محمودلو - استادیار دانشگاه گنبد کاووس
یعقوب نیک قوجق - دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی

استفاده از سیلاب ها جهت تغذیه مصنوعی یکی از راهبردهای اساسی برای تقویت منابع آب زیرزمینی می باشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی اثر سیل اسفندماه ۱۳۹۷ بر سطح آب زیرزمینی دشت گرگان، پهنه سیلابدشت بخش انتهایی حوضه آبریز گرگانرود که به طور طبیعی پخش سیلاب صورت گرفته بود انتخاب شد. پس از بررسی آمار مربوط به چاه های مشاهده ای موجود در محدوده موردمطالعه، تعداد ۱۷ چاه که دارای پراکنش مناسبی بودند انتخاب شدند. برای این تحقیق اطلاعات ماهانه مربوط به عمق آب زیرزمینی در دو دوره قبل و بعد از وقوع سیل اسفندماه ۱۳۹۷ جمع آوری شد. نتایج این پژوهش نشان داد در اغلب چاه های مشاهدهای در ۱۲ ماه بعد از وقوع سیلاب مقادیر سطح آب زیرزمینی نسبت به دوره قبل از وقوع سیلاب افزایش چشمگیری داشته است. نتایج آزمون T زوجی نیز نشان داد که در چاههای مشاهدهای مورد بررسی (به جز چاه های سقرتپه و توماجلر) با احتمال ۹۵ درصد بین مقادیر سطح آب زیرزمینی قبل و بعد از وقوع سیلاب اسفند ۱۳۹۷ اختلاف معنی دار مشاهده شده و سطح آب زیرزمینی افزایش یافته است. همچنین مشخص شد که در چاه های سقرتپه و توماجلر در ۶ ماه اول بعد از وقوع سیلاب سطح آب زیرزمینی نسبت به دوره قبل از وقوع سیل روند افزایشی داشته اما در شش ماه دوم سال به دلیل برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی در دشت مورد مطالعه و همچنین شرایط آبخوان روند کاهشی از خود نشان می دهد. این کاهش به نحوی است که سطح آب زیرزمینی در چاه های مذکور نسبت به دوره قبل از وقوع سیلاب نیز کمتر شده است.

سیلاب، پخش سیلاب، آب زیرزمینی، گرگانرود، دشت گرگان