وحید کاردان مقدم - کارشناس ارشد گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
محمد حسن فتحی نصری - دانشیار گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
رضا ولی زاده - استاد گروه علوم دام دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
همایون فرهنگ فر - استاد گروه علوم دام دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

 ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای به روش کیسه های نایلونی و تولید گاز آزمایشگاهی علوفه خشک زعفران با استفاده از دو راس تلیسه هلشتاین دارای فیستولای دائمی شکمبه ای تعیین شد. تولید گاز و فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک در زمان های صفر، ۲، ۴، ۸، ۱۶، ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ ساعت اندازه گیری شد. بررسی ترکیب شیمیایی نشان داد که علوفه خشک زعفران به ترتیب محتوی ۸/۹۴، ۷/۶، ۹/۴۵، ۰/۳۸، ۲/۵، ۷/۴ و ۵/۴۲ درصد ماده آلی، پروتئین خام، فیبر نامحلول در شوینده خنثی، فیبر نامحلول در شوینده اسیدی، خاکستر، چربی خام و کربوهیدرات های غیرفیبری بود. نتایج آزمایش نشان داد که علوفه خشک زعفران دارای کمبود جدی سدیم، منیزیم، روی و آهن براساس نیاز نشخوارکنندگان هستند. فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک شامل بخش سریع تجزیه (a)، بخش کند تجزیه (b) و ثابت نرخ تجزیه (c) به ترتیب ۳۲ درصد، ۲/۳۹ درصد و ۰۴۳/۰ بر ساعت بودند. همچنین فراسنجه های تولید و نرخ تولید گاز، ماده آلی قابل هضم، انرژی قابل متابولیسم و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر نمونه آزمایشی به ترتیب برابر با ۸/۴۹ میلی لیتر به ازای ۲۰۰ میلی گرم ماده خشک، ۰۹۱/۰ میلی لیتر در ساعت، ۹/۵۳ درصد، ۰/۸ مگاژول در کیلوگرم ماده خشک و ۸۹/۰ میلی مول تعیین شد. مقدار کل ترکیبات فنولی، تانن کل و تانن متراکم به ترتیب برابر با ۴/۴، ۲/۳ و ۳۱/۰ درصد بود. براساس نتایج بدست آمده در این تحقیق، علوفه خشک زعفران را می توان به عنوان یک منبع خوراکی ارزان قیمت جایگزین بخشی از مواد خوراکی در جیره دام ها نمود.

ترکیب شیمیایی, تجزیه پذیری, تولید گاز, علوفه زعفران