ستار عزتی
اکبر نجفی

افزایش جرم مخصوص ظاهری و کاهش خلل و فرج و میزان نفوذپذیری آب در خاک مهم ترین تغییراتی است که حین عملیات چوبکشی زمینی توسط ماشین آلات بهره برداری ایجاد می شوند. مطالعه حاضر به بررسی تغییردر خصوصیات فیزیکی شامل جرم مخصوص ظاهری، رطوبت، تخلخل وخصوصیات هیدرولوژیکی شامل نفوذپذیری خاک در مسیرهای چوبکشی زمینی در یک بازه زمانی ۲۰ ساله پرداخته است. بدین منظور ۴ مسیر چوبکشی رها شده با خصوصیات مشابه از نظر شرایط خاکی، فیزیوگرافی، اقلیمی با سنین مختلف در جنگل های حوزه نکاء-ظالمرود در شرق مازندران انتخاب گردید. نتایج نشان داد که با گذشت بیست سال از چوبکشی زمینی آثار تردد ماشین آلات در ترافیک شدید هنوز پابرجاست. در تردد شدید جرم مخصوص ظاهری ۴۲ درصد بیشتر و تخلخل و نسبت پوکی خاک به ترتیب به اندازه ۲۵ و ۴۷ درصد کمتر از ناحیه شاهد بوده است. کمترین میزان نفوذپذیری خاک در ترافیک شدید در مسیر با سن ۱-۵ سال پس از چوبکشی زمینی ثبت گردید، به طوری که در این تیمار ۱۸ دقیقه پس از شروع آزمایش میزان نفوذ آب به داخل خاک قابل اندازه گیری نبوده است. نتایج حاصله در هر مسیر اثبات کرد که با افزایش سن رها شدن خصوصیات فیزیکی و هیدرولوژیکی خاک تخریب شده به مرور زمان در مقایسه با ناحیه شاهد به ویژه در تردد کم تمایل به بازیابی دارند.

Recovery of forest Soil, Soil porosity, Soil infiltration rate, Soil bulk density, Necka-Zalemrod forests., بازیابی خاک جنگل، تخلخل خاک، نفوذپذیری خاک، جرم مخصوص ظاهری، جنگل های نکاء- ظالمرود