لاله مهدی پور
احمد لندی

افزایش آزادشدن گازهای گلخانه ای مانند دی اکسید کربن (CO۲)، متان (CH۴)، و نیتروس اکسید (N۲O) از خاک ها به اتمسفر یکی از نگرانی های جهان در چند دهه گذشته می باشد. دی اکسید کربن به عنوان یک عامل مهم موثر در گرمایش جهانی و تغییر آب وهوا که مسئول ۶۰ درصد گرم شدن جهان یا اثر گلخانه ای می باشد، شناخته شده است. در این پژوهش چگونگی آزاد شدن دی اکسید کربن به کمک روش اتاقک بسته و کروماتوگرافی گازی از سطح خاک چهار زمین با کاربری گوناگون که شامل مزارع گندم و کلزا، باغ مرکبات و زمین آیش بود، بررسی شد. میزان کل هدر رفت کربن از خاک به صورت گازهای گلخانه ای کربنه از کشتزارهای گندم، کلزا، باغ مرکبات و زمین آیش به ترتیب ۴۷/۴، ۷۲/۳، ۳۸/۳ و ۸۹/۱ تن کربن در هر هکتار در سال بود. کل کربن آلی ورودی به خاک توسط بیوماس در مزارع گندم و کلزا به ترتیب ۱/۴ و ۶/۴ تن کربن در هکتار در سال بود. بنابراین بیلان کربن خاک (ورودی کربن- خروجی کربن) در کشتزارهای گندم و کلزا به ترتیب ۳۷/۰- و ۸۸/۰+ بود و در کشتزارهای گندم هدررفت کربن و در کشتزارهای کلزا افزایش کربن خاک رخ داد. تغییر کربن آلی خاک در سال های گذشته در باغ مرکبات نشان می دهد که در این باغ ها نیز کربن آلی خاک افزایش داشته است.

Land Use,Organic matter, Carbon Dioxide emission, Greenhouse gases., کاربری زمین، مواد آلی، آزاد شدن دی اکسید کربن، گازهای گلخانه ای