امیرحسین قره شیخلو
محمدرضا وهابی
حمیدرضا کریم زاده

هدف از این تحقیق مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک های دارای پوشش گیاهی با سطوح مجاور عاری از پوشش در منطقه دق سرخ اردستان است. جهت انجام این پژوهش، ابتدا به روش فیزیونومی، تیپ بندی پوشش گیاهی انجام گرفت و در هر تیپ رویشی، منطقه معرف جهت نمونه برداری پوشش گیاهی و خاک مشخص شد. نمونه برداری پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک انجام گرفت و شاخص پوشش تاجی اندازه گیری شد. در مجموع ۲۲ عامل فیزیکی و شیمیایی خاک نیز در هر یک از تیپ های رویشی و منطقه بدون پوشش بررسی شد. سپس با استفاده از نرم افزار PC-ORD، جهت بررسی تشابه و تفاوت موجود در خاک عرصه های بیابانی، تجزیه خوشه ای انجام گرفت و نتایج به صورت دندروگرام ترسیم شد. پس از آن با استفاده از تجزیه واریانس یک طرفه (ANOVA) با روش دانکن و بر مبنای طرح کاملا تصادفی نا متعادل، مهم ترین عامل های خاک که نقش موثری در ایجاد تفاوت در خاک های منطقه داشتند، شناسایی شد. نتایج نشان داد که خاک عرصه های دارای پوشش و بدون پوشش از نظر خصوصیات فیزیکی تفاوت زیادی داشته، به طوری که در مناطق عاری از پوشش گیاهی، بافت خاک سنگین تر و درصد سنگریزه کمتر می شود. از لحاظ خصوصیات شیمیایی نیز فراوانی یون های سدیم، کلسیم، منیزیم، کلر و هم چنین بالا بودن مقدار هدایت الکتریکی در منطقه عاری از پوشش سبب تفاوت قابل ملاحظه ای شده بود. وضعیت توپوگرافی و شیب منطقه عاری از پوشش به گونه ای است که کلیه رواناب ها به این منطقه هدایت شده و املاح را با خود در این منطقه انباشت می کند. هم چنین بالا بودن سطح آب زیرزمینی و صعود مویینه املاح به بالا از مهم ترین دلائل شوری این منطقه است. این عوامل محدودیتی برای استقرار پوشش گیاهی در عرصه های بیابانی منطقه اردستان محسوب می شود.

Vegetation, Soil characteristics, Cluster analysis, Dendrogram, Dagh-e- Sorkh, Ardestan, پوشش گیاهی، خصوصیات خاک، تجزیه خوشه ای، دندروگرام، دق سرخ، اردستان