محسن فروزان گهر
غلامحسین حق نیا
علیرضا کوچکی
فروزان طباطبایی یزدی

در میان انواع آلاینده های آلی، آفت کش ها و از جمله علف کش ها به دلیل استفاده گسترده در سراسر جهان نقش چشمگیری در آلودن خاک و آب داشته اند. در این بررسی آزمایشگاهی توانایی مواد آلی در افزایش نرخ تجزیه علف کش های آترازین و متامیترون در دو خاک با بافت های متفاوت، بررسی شد. نمونه ها از افق سطحی دو خاک دارای بافت های لوم شنی و رس سیلتی جمع آوری و به علف کش های آترازین و متامیترون با غلظت ۵۰ میلی گرم در کیلوگرم آلوده شدند. خاک های آلوده زیر تاثیر کود دامی، کمپوست و ورمی کمپوست به مقدار ۵/۰ و ۲ درصد (وزنی/وزنی) در برابر شاهد (بدون افزایش ماده آلی) قرار گرفتند. سپس در دوره های زمانی ۲۰، ۴۰ و ۶۰ روز باقی مانده علف کش ها از نمونه های خاک استخراج و به وسیله HPLC اندازه گیری شد. این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت فاکتوریل با ۳ تکرار، انجام گردید. میانگین باقی مانده آترازین در خاک پس از گذشت ۲۰، ۴۰ و ۶۰ روز به ترتیب ۰/۹۳، ۷۷/۸، و ۴/۷۲ درصد غلظت نخستین بود. متامیترون با سرعت بسیار بیشتر نسبت به آترازین تجزیه شد . میانگین غلظت باقی مانده متامیترون پس از گذشت ۲۰، ۴۰ و ۶۰ روز به ترتیب ۸/۵، ۰/۲، و ۲/۱ درصد بود. تجزیه این دو علف کش با افزودن ۵/۰ و ۲ درصد از هر سه نوع ماده آلی، به گونه ای معنی دار نسبت به شاهد افزایش یافت. بنابراین میان تاثیر انواع متفاوت ماده آلی در مقادیر ۵/۰ و ۲ درصد تفاوتی دیده نشد. بافت خاک تاثیر مشخصی بر سرعت تجزیه علف کش ها داشت. تجزیه هر دو علف کش در بافت لومی شنی به مراتب کندتر از سرعت تجزیه در بافت رسی سیلتی بود.

Herbicide, Atrazine, Metamitron, Degradation, Organic amendment, Soil Texture, علف کش، آترازین، متامیترون، تجزیه، ماده آلی، بافت خاک