محمدرضا یزدانی
سیدفرهاد موسوی

آب مورد نیاز اراضی شالیکاری استان گیلان توسط یک شبکه وسیع آبیاری شامل سد مخزنی سپیدرود، سد انحرافی تاریک، شبکه فومنات، سد انحرافی سنگر و کانال های سمت چپ و راست سد سنگر تامین می شود. به دلیل جمع شدن رسوبات در مخزن سد سپیدرود، حجم آن به شدت کاهش یافته است. برای حل این مسئله، عملیات رسوب زدایی در نیمه دوم هر سال، در مخزن آن انجام می شود. رسوبات حاصل از فرسایش در حوزه سد سپیدرود که با سیلابهای بهاره وارد مخزن سد شده و بخشی از آنها خارج می شوند و همچنین رسوبات ته نشین شده در رودخانه در اثر عملیات رسوب زدایی، شبکه آبیاری را مورد تهدید قرار می دهد. در این تحقیق با هدف بررسی چگونگی تاثیر رسوب در شبکه آبیاری سپیدرود، اطلاعات ایستگاه رسوب سنجی سد سپیدرود تجزیه و تحلیل شده و از سدهای انحرافی تاریک و سنگر، ابتدا و انتهای حوضچه های رسوبگیر سد سنگر، مسیر کانال های BP۴ و SP۳ تا کانال های مزرعه و زهکشهای آنها نمونه برداری رسوب توسط نمونه بردار دستی انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در دبی های کم رودخانه سپیدرود، رسوب در رودخانه و مخزن سد تاریک تجمع می یابد اما در دبی های زیاد فرسایش پذیر می باشد. متوسط بازده حوضچه های رسوبگیر سمت چپ و راست سد سنگر ۳/۱۵ و ۲/۱۱ درصد به دست آمد. زیر شبکه فومنات نیاز به تاسیسات رسوبگیری دارد. تاسیسات موجود در شبکه در معرض تهدید رسوب قرار داشته و کانال های درجه ۱ و ۲ وضع بهتری (از لحاظ رسوب) نسبت به کانال های درجه ۳ و ۴ دارند.

Sepidrud dam, Sediment flushing, Irrigation network, Desilting basins, سدسپیدرود،رسوبگذاری درشبکه آبیاری،حوضچه های رسوبگیر