عباس کریمی - استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
رضا شکوهی زاده - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

منظور از صلاحیت انحصاری آن است که فقط مرجعی که دارای چنین صلاحیتی می باشد، می تواند به موضوعات داخل در صلاحیت انحصاری خود رسیدگی نماید. بحث صلاحیت انحصاری در رابطه با مراجع قضایی حقوقی مطرح می گردد. بنابراین، هدف از طرح قواعد صلاحیت انحصاری، کاربرد آن ها در رابطه با مراجع قضایی غیر حقوقی، مانند دادگاه های کیفری و یا مراجع غیر قضایی، مانند مراجع اداری نمی باشد. صلاحیت انحصاری از صلاحیت ذاتی نیز متفاوت می باشد. در واقع ممنوعیت ناشی از اعمال صلاحیت ذاتی محدود به مقطع طرح دعوا می باشد، اما پس از طی این مقطع، صلاحیت ذاتی مانع طرح دعوا به عنوان دفاع یا ایراد یا به صورت طاری نمی گردند. در واقع، دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی می تواند به دعاویی که به عنوان دفاع یا ایراد یا به صورت طاری مطرح می گردند رسیدگی نماید، هر چند که از لحاظ نوع مرجع در صلاحیت ذاتی آن نباشد، مگر آنکه این دعاوی در صلاحیت انحصاری مرجعی در همان صنف و درجه باشد.

صلاحیت انحصاری, مراجع استثنایی, دعاوی طاری, دعاوی تفکیک ناپذیر, ایرادات, دفاعیات