جمشید قربانی - دانشیار گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
آرزو علیزاده - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
جواد معتمدی - دانشیار بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
قربان وهاب زاده - دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
نادر مظاهری - کارشناس ارشد محیط زیست، مجتمع مس آذربایجان، شرکت ملی صنایع مس ایران
رضا ناصح - کارشناس ارشد آب و فاضلاب، بخش تحقیقات آب و محیط زیست، واحد تحقیق و توسعه، شرکت ملی صنایع مس ایران
عصمت اسمعیل زاده - رئیس بخش تحقیقات آب و محیط زیست، واحد تحقیق و توسعه، شرکت ملی صنایع مس ایران

شناسایی فلور در محیط های معدن کاری به منظور حفظ تنوع زیستی و احیای پوشش گیاهی این مناطق ضروری است. در پژوهش حاضر، فلور و گروه های کارکردی گیاهان محدوده معدن مس سونگون، یکی از مهم ترین منابع مس ایران، در استان آذربایجان شرقی بررسی شد. پوشش گیاهی در محدوده فعالیت مجتمع مس سونگون شامل باطله های رهاشده، منطقه تحت تاثیر زه آب اسیدی معدن و مناطق شاهد بررسی شد. نتایج نشان دادند مناطق شاهد با تعداد ۷۳ گونه متعلق به ۲۱ تیره، بیشترین تعداد گونه و تیره های گیاهی را دارند و دو تیره Poaceae (۵۵/۲۰ درصد) و Asteraceae (۴۳/۱۶ درصد) تیره های غالب گیاهی اند. در منطقه تحت تاثیر زه آب اسیدی معدن، Asteraceae (۹۳/۲۰ درصد) و Poaceae (۵۵/۲۰ درصد) بیشترین فراوانی را داشتند و در باطله های معدن Asteraceae (۶۴/۲۳ درصد) و Fabaceae (۵۵/۱۴ درصد) تیره های غالب گیاهی بودند. گونه های Rhamnus cathartica، Fumaria bracteosa و Equisetum flviatile منحصرا در منطقه عبور زه آب اسیدی معدن و گونه های Chenopodium album، Atriplex tararica و Hyoscyamus arachnoideus منحصرا در باطله های معدن حضور داشتند. در مناطق شاهد نیز Carex stenophylla، Hypericum dogonbadanicum و Allium kotschyi گونه های انحصاری شناسایی شدند. همی کریپتوفیت بیشترین فراوانی را در هر سه منطقه داشت و باطله های معدن فانروفیت نداشتند. فلور منطقه به طور عمده متشکل از پهن برگان علفی و گونه های چندساله بود و عناصر رویشی ایرانی - تورانی بیشترین فراوانی را در هر سه منطقه داشتند. پتانسیلی از گونه های گیاهی به ویژه تثبیت کننده نیتروژن در فلور منطقه وجود دارد که در احیای پوشش گیاهی این منطقه مفید است.  

ایرانی- تورانی, پوشش گیاهی, شکل رویشی, شکل زیستی, معدن کاری