اولیاقلی خلیلی پور - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر ایران
افشین علیزاده شهبانی - استادیار گروه محیط زیست،دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران،ایران
حمیدرضا رضایی - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ایران
محمد کابلی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
سهراب اشرفی - استادیار گروه محیط زیست،دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران،ایران

هدف مطالعه حاضر، بررسی ساختار ژنتیکی جمعیت های پایکای افغانی (Ochotona rufescens) در خراسان شمالی برای دستیابی به میزان جدایی جمعیت های آن است. ۱۲۲ نمونه متعلق به چهار جمعیت پایکای افغانی (قورخود، گلول - سرانی، سالوک و ساریگل) صید و ویژگی های ژنوتیپی آنها با استفاده از هفت نشانگر ریزماهواره بررسی شدند. نتایج نشان دادند تمام لوکوس های مطالعه شده چندریختی دارند و تعداد آلل ها در این جایگاه ها بین دو تا هفت آلل متغیر است. بر اساس روش تحلیل واریانس مولکولی، Fst و Rst معناداری بین جمعت های بررسی شده وجود دارد. نتایج آزمون تطبیقی نشان دادند نسبت زیادی از افراد کل جمعیت ها (۹۰ درصد) به درستی به جمیعت اولیه متعلق بودند و فقط ۱۰ درصد افراد جمعیت ها از سایر جمعیت ها مهاجرت کرده اند. بررسی تفاوت ژنتیکی جفتی بین جمعیت های بررسی شده نیز نشان داد تفاوت جفتی بین جفت جمعیت های مختلف بر اساس Fst، رابطه معناداری در تمام مقایسه های جفتی نشان می دهد. نتایج گروه بندی الگوی پریچارد نیز نشان دادند نمونه های جمع آوری شده در مطالعه حاضر تقریبا هفت گروه تشکیل می دهند. نتایج تحلیل AMOVA، وجود ساختار ژنتیکی معناداری بین جمعیت های مختلف بررسی شده نشان دادند و بیشتر واریانس به واریانس درون جمعیت ها مربوط بود. به نظر می رسد ساختار ژنتیکی مختلف هرچند اندک بین جمعیت های مطالعه شده وجود دارد.

پایکای افغانی, Ochotona rufescens, نشانگرهای ریزماهواره, Fst, Rst, آزمون تطبیقی و AMOVA