صیاد شیخی ئیلانلو - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
علی خانی - اداره حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی، مشهد، ایران
انوشه کفاش - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
اسکندر رستگار پویانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

زیستگاه های خزندگان در بسیاری از مناطق ایران در حال تخریب و نابودی است؛ بنابراین مناطق حفاظت شده به عنوان آخرین پناهگاه های این موجودات محسوب می شوند. بنابراین ضروری است فون خزندگان مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست مطالعه و معرفی شوند و تدابیری برای حفاظت از آنها اتخاذ گردد. منطقه حفاظت شده جنگل خواجه با وسعتی معادل ۳۷۵۵۲ هکتار در ۷۰ کیلومتری شهر سرخس قرار گرفته است، منطقه جنگل خواجه یکی از مناطق مهم حفاظت شده استان خراسان رضوی است. در مطالعه ای که طی سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ با روش پیمایشی در مورد خزندگان این منطقه انجام شد، خزندگان آن جمع آوری و شناسایی شد. نتایج نشان داد که: ۱۹ گونه خزنده شامل ۱۱ گونه سوسمار از ۵ خانواده (Ablepharus pannonicus، Cyrtopodion scabrum، Eremias persica، Eremias velox، Mesalina watsonana، Paralaudakia erythrogastra، Pseudopus apodus، Teuniodactylus caspius، Trachylepis aurata، Trapelus agilis و Varanus griseus) ۷ گونه مار از ۴ خانواده (Hemorrhois ravergieri، Macrovipera lebetina، Malpolon insignitus، Naja oxiana، Platyceps rhodorachis، Psammophis schokari و Typhlops vermicularis) و یک گونه لاک پشت (Testudo horsfieldii) در منطقه زیست می نمایند. مقایسه فون سوسماران جنگل خواجه با سایر مناطق پراکنش آنها در ایران با استفاده از ضریب تشابه جاکارد نشان داد که منطقه جنگل خواجه بیشترین میزان تشابه گونه ای را با کپه داغ و پس از آن با منطقه سیستان دارد.

خزندگان, منطقه حفاظت شده جنگل خواجه, فون, تشابه