ملیکا قلیچ پور - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
علی شعبانی - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
بهاره شعبانپور - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان

کپورمعمولی (Cyprinus carpio) یکی از گونه های با ارزش ماهیان استخوانی است که در نواحی جنوبی دریای خزر از نظر اقتصادی حایز اهمیت است. در دهه های اخیر بازسازی ذخایر ماهی کپور معمولی از طریق تکثیر مصنوعی صورت می گیرد که می تواند تنوع ژنتیکی را دستخوش تغییراتی کند. در این تحقیق، برای بررسی ساختار جمعیتی ماهی کپور معمولی تعداد ۵۶ نمونه ماهی از مناطق انزلی و قره سو (۲۸ نمونه از هر منطقه) جمع آوری شد. DNA نمونه ها به روش فنل-کلروفرم استخراج و با استفاده از ۸ جایگاه ژنی ریزماهواره ای بررسی شد. طبق نتایج حاصل محدوده تعداد آلل، متوسط هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده به ترتیب ۱۱-۱۸، ۹۰/۰ و ۰۰۰/۱ به دست آمد. آنالیز واریانس مولکولی نشان داد که تنوع بالایی (۹۹ درصد) در درون جمعیت های مورد بررسی وجود دارد. میزان شاخص FST، ۰۱۷/۰ به دست آمد که نشان دهنده وجود تمایز ژنتیکی پایین بین مناطق انزلی و قره سوست که علت آن را می توان مهاجرت طبیعی ماهیان عنوان کرد. ۱۳ نمونه از ۱۶ آزمون مورد بررسی، انحراف معنی داری (۰۵/۰P≤) از تعادل هاردی- واینبرگ نشان دادند که علت عمده آن را می توان به افزایش هتروزیگوسیتی نسبت داد. همچنین نتایج حاصل از ترسیم دندروگرام بیانگر تمایز ژنتیکی دو جمعیت مورد بررسی است. با توجه به نتایج حاصل، می توان بیان داشت که جمعیت های مورد بررسی از غنای اللی و تنوع ژنتیکی قابل قبولی برخوردارند. همچنین وجود هتروزیگوسیتی بالا در منطقه قره سو، گویای جریان ژنی بالا در این منطقه بوده که تاثیرات منفی تکثیر مصنوعی بر تنوع ژنتیکی را خنثی می کند.

انزلی, تعادل هاردی-واینبرگ, تعادل هاردی, واینبرگ, تنوع ژنتیکی, ریزماهواره, قره سو, ماهی کپور معمولی