امید وحدانی فر - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران
محمدرضا صرفی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
محمد صادق بصیری - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

حکایت­های گلستان سعدی، از جمله موفق­ترین حکایات ادبیات کهن فارسی هستند. در این پژوهش که با هدف نمایاندن یکی از ارزش­ های گلستان سعدی صورت پذیرفته، مسئله «سرعت روایت» به عنوان عاملی موثر در شهرت و ماندگاری حکایت­های این اثر مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی سرعت روایت برای آن است که نشان داده شود در یک اثر ادبی، کنش­ها و رویدادها در طول چه مدتی از زمان رخ داده­ و در سنجش هر یک از برهه های زمانی چه حجمی از کتاب به آنها اختصاص یافته است؛ لذا، بدین منظور حکایت­های گلستان بر اساس نظریه روایت­شناسی «ژرار ژنت»، به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، بررسی گردید و به عوامل افزاینده وکاهش­دهنده سرعت­روایی در مباحثی نظیر گزینش و حذف، زمان پریشی، بسامد، توصیف، گفت وگو، افزودن اپیزود، نظریه پردازی­ نویسنده، بیان عمل ذهنی، نمایاندن زمان خیالی و زمان روانی ـ عاطفی، حدیث نفس و نقل قول پرداخته شد. نتیجه این بررسی نشان از آن دارد که سرعت روایت در حکایت­های گلستان سعدی «کند» است. با توجه به حجم این حکایت­ها، استفاده حداکثری از عوامل کاهنده سرعت در آنها به عنوان یک حسن به شمار می­آید و باعث شهرت و ماندگاری بیش از پیش این اثر ادبی شده است.  

سعدی, گلستان, سرعت روایت, زمان روایی, نظریه ژنت