مرتضی عباسی - ۱ دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم دامی دانشگاه بیرجند
مسلم باشتنی - ۲دانشیار گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
علیرضا فروغی - ۳ دانشیار مرکز آموزش عالی جهاد کشاورزی خراسان رضوی (شهید هاشمی نژاد)
همایون فرهنگ فر - ۴ استاد گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
فاطمه گنجی - ۵ دانشجوی دکتری گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

زمینه مطالعاتی: شکل فیزیکی جیره یکی از عوامل مهم بر مصرف خوراک و رفتارهای تغذیه­ای حیوان بوده، که می تواند عملکرد و سلامتی حیوان را تحت تاثیر قراردهد. هدف:این آزمایش به منظور بررسی اثرات شکل فیزیکی کنسانتره در جیره­های کاملا مخلوط بر رفتارهای تغذیه­ای، تولید و ترکیبات شیر گاوهای شیرده انجام شد. روش کار:تعداد ۲۰ راس گاو شیری نژاد براون سوئیس با میانگین تولید شیر ۳ ± ۵/۲۳ کیلوگرم و متوسط روزهای شیردهی ۲۰ ±۲۱۵ تحت شرایط یکسان در قالب یک طرح کاملا تصادفی به مدت ۴۵ روز استفاده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل ۱) جیره کاملا مخلوط باکنسانتره آردی ۲) جیره کاملا مخلوط باکنسانتره پلت بود. تغذیه گاوها در ساعات ۸ صبح، ۴ بعدازظهر و ۱۲ نیمه شب انجام می­گرفت. همچنین شیردوشی سه نوبت در روز در ساعات ۷ صبح، ۳ بعدازظهر و ۱۱ شب صورت می­گرفت. در کل دوره آزمایش دو بار نمونه­گیری از رفتارهای تغذیه­ای و ترکیبات شیر صورت گرفت، یکی در روزهای ۲۱ تا ۲۵ و دیگری در روزهای ۴۱ تا ۴۵ دوره آزمایش. نتایج: فعالیت خوردن (بصورت دقیقه در روز)، کل فعالیت نشخوار و نشخوار بصورت خوابیده و ایستاده، کل فعالیت جویدن، زمان ایستادن و دراز کشیدن بصورت بیکار و کل مدت زمان ایستادن (بصورت دقیقه در روز)، تحت تاثیر جیره­های آزمایشی قرار نگرفتند. همچنین میزان تولید شیر ودرصد پروتئین و کل مواد جامد شیر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. در حالیکه درصد چربی،لاکتوز، مواد جامد بدون چربی و اوره شیر، به طور معنی­داری (۰۵/۰P<) در جیره آردی بیشتر از پلت بود. جیره­های آزمایشی اثر معناداری بر اوره خون، کلسترول خون، بتاهیدروکسی­بوتیرات خون و اسید­های چرب غیر استریفیه خون نداشت. نتیجه گیری نهایی:نتایج حاصل از این مطالعه پیشنهاد می کند که جیره آردی بعلت داشتن ذرات بلندتر علوفه و تشکیل تله فیبری بهتر باعث افزایش درصد چربی شیر شد.

جیره کاملا مخلوط, رفتار تغذیه ای, گاو شیرده