بختیار کریمی - استادیار علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
آمانج محمدی نسب - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
چنور عبدی - دانش آموخته کارشناس ارشد علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

در سیستم­های آبیاری، آب در طی عملیات ذخیره، توزیع و کاربرد در مزرعه به هدر می­رود. در سیستم­های آبیاری بارانی، به دلیل تاثیر متغیرهای اقلیمی بر قطرات پخش شده در هوا، قسمت عمده هدررفت را تلفات تبخیر و بادبردگی تشکیل می­دهد. تلفات تبخیر و بادبردگی در مناطق خشک، نیمه­خشک و بادخیز بسیار زیاد بوده و باعث کاهش راندمان و کارایی سیستم آبیاری بارانی می­شود. این مطالعه به­منظور بررسی تلفات تبخیر و بادبردگی سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت دشت دهگلان واقع در استان کردستان انجام گرفت. آزمایشات با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان در روستای سراب، بر روی دو آبپاش VYR-۳۵ (۳.۹۶×۲.۳۸ mm) وZK۳۰ (۸×۳.۶ mm) و ارتفاع آبپاش­های ۱ و ۵/۱ متری در دو موقعیت زمانی شب و روز انجام شده است. نتایج نشان داد که ارتفاع آبپاش، موقعیت زمانی روز و شب و اثر متقابل ارتفاع آبپاش و موقعیت زمانی بر تلفات تبخیر و بادبردگی تاثیر معنی­داری دارد. به­طوری که درصد تلفات تبخیر و بادبردگی در روز و شب به ترتیب برابر ۵۳/۲۲ و ۹۴/۶ بود. با توجه به این نتایج، انجام آبیاری در شب به بهبود راندمان آبیاری کمک شایانی خواهد نمود. هم­چنین بر اساس نتایج به­دست آمده در شرایط یکسان، استفاده از آبپاش با ارتفاع پایه یک متری توصیه می­گردد.

آبیاری بارانی, آبیاری شبانه و روزانه, تلفات تبخیر و بادبردگی, ضریب یکنواختی, یکنواختی توزیع