امید قادرزاده - دانشیار، گروه جامعه شناسی دانشگاه کردستان، ایران
خالد میارغنج - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه کردستان، ایران

این مقاله با هدف نحوه بازنمایی فرهنگ سیاسی در اشعار کردی، اشعار عبدالرحمن شرفکندی (متخلص به هژار) و سید محمدامین شیخ الاسلامی موکری (متخلص به هیمن) را بررسی می کند. معیارهای اصلی انتخاب شاعران، مقبولیت اجتماعی و فرهنگی و جایگاه نخبگی بوده است. دوران حیات دو شاعر (۱۳۶۹-۱۳۰۰) دوره تجربه ظهور و توسعه مدرنیزاسیون و  ناسیونالیسم در کردستان است و ادبیات این دوره مجرایی برای شناسایی تغییرات به وجودآمده در مناسبات فرهنگی و سیاسی اجتماع کردی است. در این پژوهش، از تحلیل محتوای آثار این دو شاعر بهره گرفته شده است که در فواصل زمانی ۱۳۲۰- ۱۳۶۹ سروده شدهاند. نتایج پژوهش نشان میدهد ابعاد و مولفههای فرهنگ سیاسی سنتگرا، بازتابی بسیار اندک در اشعار مورد بررسی داشته است و چرخشی به سوی فرهنگ سیاسی تجددگرا دیده میشود. غلبه نگاه عاملیتگرایانه و بازاندیشانه به ساختار اجتماعی و فرهنگی مناطق کردنشین که بخشی از جامعه ایران است، تاکید بر ضرورت وجود مجاری نهادمند تغییرات مسالمت آمیز و خشونت‎زدایی از زندگی سیاسی از مشخصههای اصلی این اشعار محسوب می شود. در میان ابعاد و مولفههای فرهنگ سیاسی، بیشترین مشابهت به بعد نگرش به آزادیهای فردی معطوف است. ابعاد عدالت اجتماعی و مشارکت سیاسی در اشعار هژار و ابعاد نگرش به جنسیت و نگرش به تغییرات اجتماعی و سیاسی در اشعار هیمن بیشتر بازنمایی شده است.

فرهنگ سیاسی, تحلیل محتوا, نگرش به فرد, نگرش به جنسیت, عدالت اجتماعی, مشارکت سیاسی, تغییرات اجتماعی– سیاسی