بشری سلیمانی پورلک - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران
محمد حسین آدابی - استاد، گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران
احسان ده یادگاری - استادیار، گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران

در مطالعه حاضر، سازند تیزکوه به سن آپتین در برش پل زغال (جنوب چالوس) به ضخامت ۱۱۳ متر از نظر شرایط رسوب گذاری، چینه نگاری سکانسی و ژئوشیمی عنصری ارزیابی شد. سازند تیزکوه در برش یادشده با ناپیوستگی هم شیب روی واحد آتش فشانی کرتاسه زیرین و با ناپیوستگی هم شیب زیر واحد آتش فشانی کرتاسه بالایی قرار گرفته است. بر اساس مطالعه های کلسی متری انجام شده، سازند تیزکوه در این برش اغلب از آهک و آهک آرژیلی تشکیل شده است. بررسی ها و مطالعه های صحرایی و آزمایشگاهی به شناسایی هشت ریزرخساره متعلق به سه زیرمحیط لاگون، پشته و دریای باز کم عمق در این سازند منجر شدند. تغییرات تدریجی ریزرخساره ها و نبود ریف های سدی بزرگ، آنکوئیدها، پیزوئیدها، دانه های آگرگات و ساختارهای ریزشی و لغزشی وجود پلت فرم کربناته ای از نوع رمپ را تایید می کنند؛ همچنین حضور جلبک های خانواده داسی کلادسه آ (مانند Terquemella sp. و Bakalovaella elitzae.) و ژیمنوکوداسیا (Permocalculus sp.) در برش مطالعه شده نشان دهنده محیط دریایی گرم لب شور و بسیار شور با عمق کم است؛ این موضوع تاکیدی بر محیط رسوبی کم عمق و آراگونیتی سازند مطالعه شده است. مطالعه های چینه نگاری سکانسی در برش یادشده موجب شناسایی سه سکانس رسوبی رده سوم همراه با دسته رخساره های HST و TST با مرزهای سکانسی SB۱ و SB۲ شد. نتایج آزمایش های ژئوشیمیایی، بررسی عناصر اصلی و فرعی، مقادیر Sr/Na بیشتر از ۱، مقادیر Sr/Mn (میانگین ۷) و ترسیم مقادیر Sr/Ca در برابر Mn نشان دادند ترکیب کانی شناسی اولیه سازند تیزکوه آراگونیتی است و تحت تاثیر دیاژنز غیردریایی در محیط بسته تا کمی باز دیاژنتیکی قرار گرفته است. روند تغییرات عناصر فرعی در طول این برش به گونه ای است که در بخش بالایی، مقدار استرانسیم کاهش و مقدار منگنز افزایش می یابد؛ این شرایط بیان کننده تاثیر بیشتر دیاژنز متائوریکی در بخش بالایی است.

سازند تیزکوه, حوضه رسوبی البرز, شرایط رسوب گذاری, چینه نگاری سکانسی, ژئوشیمی