فاطمه واعظ جوادی - استادیار، دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران، ایران

سازند هجدک در برش کالشانه، شمال باختر طبس گسترش خوبی دارد. این سازند در این منطقه دربردارنده تناوبی از لایه های سیلتستون- ماسه سنگ به همراه اندک لایه های شیلی و میان لایه های زغال سنگی می باشد. تعداد ۱۷ گونه ماکروفسیل گیاهی متعلق به ۱۱ جنس از راسته های مختلف اکوئی ستال ها، فیلیکال ها، کی تونیال ها، نیلسونیال ها، بنتیتال ها، گینکگوآل ها و پاینال ها مورد شناسایی قرار گرفتند. با توجه به حضور گونه های شاخص Coniopteris hymenophylloides، Klukia exilis و Elatides thomasii سن آالنین- باژوسین برای این مجموعه فسیلی خاطرنشان می گردد. یک زیست زون تجمعی به نام Nilssnonia sp. cf. N. bozorga-Klukia exilis Assemblage zone و سه زیر زیست زون به ترتیب از پایین به بالا به نام های ۱- زیر زیست زون Ptilophyllum harrisianum Taxon Range zone، ۲- زیر زیست زون Elatides thomasii-Sphenobaiera longifolia Concurrent Range zone و ۳- زیر زیست زون Ginkgoites sp. cf. G. parasingularis - Coniopteris hymenophylloides Concurrent Range zone تعیین گردید. زیست زون تجمعی رسوبات ژوراسیک میانی برش کالشانه قابل تطابق و مقایسه با بیوزون تجمعی معرفی شده از سازند هجدک در منطقه کوچکعلی شمالی، جنوب باختر طبس و سایر زیست زون های هم ارز در این بازه زمانی می باشد. بر اساس فراوانی نسبی به دست آمده راسته های نیلسونیال ها، گینکگوآل ها، فیلیکال ها و اکوئی ستال ها به ترتیب با فراوانی نسبی ۴۴/۴۴%، ۶۴/۲۰%، ۸۷/۱۵% و ۹۴/۷% بیشترین حضور را در مجموعه پوشش گیاهی بازه زمانی ژوراسیک میانی در منطقه کالشانه داشته اند. جنس های نیلسونیا، سفنوبایرا، کلوکیا و اکوئی ستایتس به ترتیب با فراوانی نسبی ۲۷/۴۱%، ۴۶/۱۷%، ۱۱/۱۱% و ۹۴/۷% بیشترین حضور را در این منطقه داشته اند. بدین ترتیب، آب و هوای نیمه گرمسیری- معتدل و مرطوب برای ژوراسیک میانی این منطقه خاطرنشان می گردد.

ماکروفسیل های گیاهی, زیست چینه نگاری, سازند هجدک, ژوراسیک, طبس, آب و هوای دیرینه