فرنازالسادات شوشتریان - دانشجوی دکتری، دانشگاه شهید بهشتی
محمد حسین آدابی - استاد، گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید بهشتی
عباس صادقی - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید بهشتی
محبوبه حسینی برزی - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید بهشتی
مسعود لطف پور - استادیار، گروه اکتشاف نفت، دانشکده مهندسی نفت، تهران

 سازند ایلام (سانتونین-کامپانین) که یکی از سنگ مخزن های نفتی در حوضه زاگرس است، از رخساره های کربناته تشکیل شده است. در این مطالعه در دو برش سطح الارضی (در تاقدیس کبیرکوه و تاقدیس پیون) و یک برش تحت الارضی (چاه دانان- a ) مجموعا ۶ میکروفاسیس تشخیص داده شده است. این میکروفاسیس ها در محیط لاگون تا دریای عمیق ته نشین شده اند. تعداد ۴۴۶ مقطع نازک از این سازند مورد مطالعه پتروگرافی و تعداد ۹۳ نمونه مورد آنالیز ژئوشیمیایی قرار گرفته است. بر اساس مقدار عناصر اصلی و فرعی و ایزوتوپ ‎ های اکسیژن و کربن در نمونه های سازند ایلام و مقایسه آنها با نتایجی که توسط محققین مختلف برای ترکیب کانی‎شناسی آراگونیتی و کلسیتی ارائه شده است، کانی شناسی اولیه مخلوط آراگونیت و کلسیت در مقاطع مورد مطالعه در سازند ایل ا م تعیین شده است . ایزوتوپ های اکسیژن و کربن همچنین نشان می دهند که این کربنات ها عمدتا تحت تاثیر فرایندهای دیاژنز متائوریکی قرار داشته اند. دمای قدیمه آب دریا در زمان ته­نشست کربنات های سازند ایلام با استفاده از سنگین­ترین نمونه ایزوتوپ اکسیژن ( PDB ‰ ۶۰/۳-)، در حدود ۲۸ درجه سانتیگراد محاسبه شده است. مقادیر عناصر اصلی، فرعی و ایزوتوپی در کربنات ها به مینرالوژی آن ها وابسته بوده و مینرالوژی نیز به نوبه خود تحت تاثیر فرایندهای دیاژنزی تغییر می یابد . با مطالعات پتروگرافی به تنهایی نمی توان به مینرالوژی اولیه کربنات ها و نوع فرایندهای دیاژنزی حاکم بر آن ها پی برد، در نتیجه باید از مطالعات عنصری و ایزوتوپی به عنوان مکمل مطالعات پتروگرافی یاری جست. کانی های مختلف کربناته در شرایط دما، شوری و نسبت های مختلف Ca/Mg تشکیل می شوند. همچنین علاوه بر تغییرات عناصر ا صلی ( Ca, Mg ) ، عناصرفرعی ( Mn, Fe, Na, Sr ) و ایزوتوپ های اکسیژن و کربن نیز در آن ها تغییر می یابد.    

گروه بنگستان, سازند ایلام, کانی شناسی آراگونیت و کلسیت