محمد شلالوند - کارشناس ارشد، گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران
محمد حسین آدابی - استاد، گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران
افشین زهدی - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

در پژوهش حاضر تکامل زیستی پلتفرم کربناته سازند تله زنگ به سن پالئوسن در ناحیه کرمانشاه با تمرکز بر اجزای فسیلی (نظیر جلبک ها، مرجان ها و فرامینیفرهای بنتیک) در دو مرحله (بازه زمانی) بررسی شده است. بدین منظور دو برش چینه شناسی مناسب از این سازند، یکی در جنوب (برش کبوتربالا) و دیگری در جنوب غرب (برش باریکه) کرمانشاه، انتخاب، نمونه برداری و مطالعه شد. برای دستیابی به دیدی وسیع تر، نتایج به دست آمده از این پژوهش با دیگر بخش های حوضه تتیس در سرتاسر دنیا نیز مقایسه شد. محیط رسوبی نهشته های بررسی شده از سازند تله زنگ، یک رمپ کربناته است که به دلیل نبود ساختارهای ریفی گسترده و پیوسته، احتمالا به صورت یک رمپ کربناته کم شیب است. شیب این پلتفرم کربناته از بخش های شمال غرب (برش باریکه) به سمت جنوب شرق (برش کبوتربالا) افزایش می یابد. در برش های بررسی شده، چهار رخساره زیستی شناسایی شد که به ترتیب عبارت اند از: رخساره زیستی جلبک سبز، رخساره زیستی مرجانی، رخساره زیستی جلبک سبز و فرامینیفر بنتیک و درنهایت رخساره زیستی فرامینیفر بنتیک و جلبک سبز. در بخش های پایینی سازند تله زنگ، حضور رخساره های جلبکی و مرجانی (ریف های وصله ای) بیان کننده نخستین مرحله از تکامل زیستی کربنات های این سازند است. نظیر چنین رخساره هایی در توالی های پالئوسن دیگر مناطق تتیس نیز شناسایی شده است. در طول زمان و در بخش های بالایی سازند تله زنگ، مرجان ها حذف می شود و فراوانی جلبک های سبز به شدت کاهش می یابد که با حضور فرامینیفرهای بنتیک همراه با مقادیر کم جلبک های سبز، دومین مرحله از تکامل زیستی پلتفرم کربناته سازند تله زنگ در منطقه کرمانشاه شکل می گیرد. در منطقه کرمانشاه و در برش های مطالعه شده، در زمان ائوسن پیشین، درنتیجه پس روی آب دریا، تشکیل کربنات های سازند تله زنگ به طور کامل متوقف و رسوبات تخریبی قرمزرنگ سازند کشکان جایگزین کربنات های سازند تله زنگ می شود؛ هرچند تشکیل کربنات های این سازند در دیگر مناطق حوضه رسوبی زاگرس (استان لرستان) تا ائوسن میانی ادامه می یابد.

رخساره زیستی, تکامل زیستی پلتفرم کربناته, سازند تله زنگ, پالئوسن, کرمانشاه