صدیقه ابطحی - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
مهدی دهباشی - استاد گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
غلامحسین خدری - دانشیار گروه فلسفه دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران
هادی وکیلی - دانشیار گروه حکمت اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

حکمت متعالیه براساس مبانی نظری خود، یعنی اصالت وجود، تشکیک در مراتب هستی و حرکت جوهری موجودات، به عالی ترین وجه، انگیزه و هدف خلقت را توجیه کرده که در حدیث قدسی «کنز» آمده است. در مراتب تشکیکی وجود برای نفس ناطقه انسانی نشاتی وجود دارد که با اراده و اختیار این مراتب تکاملی را از مرتبه حس به عالم مثال و از عالم مثال به عالم آخرت طی می کند. مرگ، یکی از این مرحله های وجودی نفس است که از عالم محسوس به عالم مثال سوق پیدا می کند و سپس از عالم میانه (عالم برزخ) به عالم آخرت (عالم کمال) سیر می کند. صدرا در تبیین مرگ، آن را امری وجودی معرفی کرده و ازاین رو به امکان معرفت به آن قائل شده است. اهمیت و ضرورت این پژوهش توجیهی عقلی و آرام بخش بحران هویت و بی معنایی زندگی در جهان معاصر است که حیات معقول بشر را در معرض نومیدی و پوچ گرایی قرار داده است؛ بنابراین در نگرش صدرایی، مرگ بعد ایجابی برای زندگی این جهانی دارد نه بعد سلبی.

مرگ اندیشی, معنای زندگی, حکمت متعالیه, ملاصدرا