لیلا رحیمی - - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
امیراحمد دهقانی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
محمد عبدالحسینی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
خلیل قربانی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

تحلیل فراوانی یک متغیره ی وقایع هیدرولوژیک به علت عدم در نظر گرفتن همزمان همه ی مشخصه های موثر بر واقعه می تواند با خطا همراه باشد. بر این اساس تحلیل فراوانی بیش از یک متغیره ی وقایع هیدرولوژیک مانند سیلاب می تواند در مدیریت منابع آب و طراحی سازه ها مفید باشد. در هیدروگراف سیلاب دو عامل مقدار دبی اوج و حجم سیلاب نقش تعیین کننده ای در طراحی سازه ها دارند، لذا در این تحقیق از توابع مفصل ارشمیدسی برای تحلیل ساختار وابستگی بین این دو متغیر تصادفی استفاده شد. با در نظر گرفتن معیار حدی دبی اوج و روش حداکثر سالانه، سری زمانی داده های پدیده سیلاب در مقیاس روزانه برای ایستگاه ارازکوسه ایجاد گردید. این ایستگاه بر روی رودخانه چهل چای استان گلستان قرار دارد. مساحت این حوضه ۱/۱۶۷۸ کیلومتر مربع و طول دوره آماری آن ۴۰ سال می باشد. نتایج نشان داد که تابع مفصل مقادیر حدی گامبل برازش بهتری بر داده ها دارد. برای بررسی دوره بازگشت وقایع در حالت توام، بنا بر نیاز طراحی می توان از دوره بازگشت توام در دو حالت «یا» و «و» و دوره بازگشت توام شرطی استفاده نمود. به طور مثال در این تحقیق، رخداد واقعه ای با مقادیر دبی اوج و حجمی برابر دوره بازگشت یک متغیره ی ۵۰ سال، در حالت توام «یا» دارای دوره بازگشتی برابر با ۳۸ سال و در حالت توام «و» دارای دوره بازگشتی برابر با ۷۲ سال است. در نتیجه طراحی بر اساس حالت «یا» اطمینان پذیر تر است زیرا برای دوره بازگشتی برابر با دوره بازگشت یک متغیره مقادیر چندک بیش­تری برای دبی اوج و حجم برآورد می گردد. تفاوت مقادیر دبی اوج و حجم حاصل از تحلیل دو متغیره در قیاس با تحلیل یک متغیره گویای آن است که تحلیل فراوانی یک متغیره ی وقایع هیدرولوژیک به علت عدم در نظر گرفتن تمامی مشخصه های موثر در یک پدیده، تحلیلی جامع و به­دور از خطا نمی باشد. بنابراین تحلیل چند متغیره وقایع هیدرولوژیک توصیه می شود.

تحلیل فراوانی چند متغیره, دوره بازگشت توام, دوره بازگشت شرطی