سید مجید هاشمی نیا - عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حسین شریفان - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
کامران داوری - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

یکی از پارامترهای مهم در طراحی سیستم­های زهکشی و تخمین جریان آب درخاک، ضریب هدایت هیدرولیکی خاک می­باشد. در مناطقی که سطح آب زیرزمینی در محدوده فعالیت ریشه باشد، معمولا از روش­های متداولی نظیر چاهک ارنست، چاهک­های مضاعف و روش پیزومتری برای تعیین هدایت هیدرولیکی خاک در زیر سطح ایستابی استفاده می­شود. در بالای سطح ایستابی روش­هایی نظیر پمپاژ به چاهک، چاهک معکوس، پرمامتر گلف و ... وجود دارد که متداول­ترین آن­ها روش چاهک معکوس می­باشد. در شرایط آزمایشگاهی روش­های بار ثابت و بار افتان انجام می­شود و یک سری مدل­های کامپیوتری برای تخمین این ضریب نیز ارائه شده­است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی مقادیر هدایت هیدرولیکی اندازه­گیری شده در مزراع تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به روش­های صحرایی (روش چاهک وارونه) و آزمایشگاهی (روش بارافتان) و مدل­های کامپیوتری و مقایسه نتایج به­دست آمده از این روش­ها با روش پمپاژ به چاهک بود. نتایج نشان داد که مقادیر K به­دست آمده از روش چاهک وارونه حدود ۵۰% بیش­تر از مقادیر K اندازه­گیری شده به روش پمپاژ به چاهک بوده و این نسبت برای مقادیر K به­دست آمده از روش آزمایشگاهی حدود نصف و مدل­های کامپیوتری Rosetta و Retc نیز به ترتیب ۶۸% و ۱۶۵% بود. از سوی دیگر با توجه به درصد اختلاط ذرات معدنی خاک، مدل Rosetta نسبت به مدلRetc، مقادیر K را نزدیک­تر به مقادیر روش پمپاژ به چاهک برآورد کرد. همچنین بر اساس بافت خاک، مدل­های Rosetta و Retc در بعضی از چاهک­ها نتایج خوبی را ارائه نکردند. 

هدایت هیدرولیکی, پمپاژ به چاهک, چاهک وارونه, بار افتان, مدل های Rosetta, Retc, مشهد