خالد احمدآلی - استادیار گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
هادی رمضانی اعتدالی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
نازگل حسینی پژوه - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی

در این مطالعه به بررسی وضعیت سامانه­های آبیاری تحت فشار استان قم پرداخته شد. با توجه به این­که ۸۱ درصد سامانه­های اجرا شده تا سال ۱۳۹۵ موضعی و ۱۹ درصد مابقی بارانی بودند بنابراین در این مطالعه ۱۱ سامانه موضعی و سه سامانه بارانی (کلاسیک ثابت آبپاش متحرک، ویلموو[۱] و سنترپیوت[۲]) مورد بررسی قرا گرفت. ابتدا به بررسی خصوصیات آب و خاک مزارع پرداخته شد سپس شاخص­های ضریب یکنواختی (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، بازده پتانسیل کاربرد آب در ربع پایین (PELQ)، بازده واقعی کاربرد آب در ربع پایین (AELQ) و کفایت آبیاری (ADirr) محاسبه شد. نتایج نشان داد که درصد شاخص­های مذکور به ترتیب برابر ۶/۷۴، ۸/۶۰، ۶/۶۲، ۶/۶۲ و ۶۲ درصد برای کلاسیک ثابت آبپاش متحرک، ۶/۵۷، ۷/۴۴، ۱/۷۶، ۳/۷۱ و ۸۶ درصد برای ویلموو، ۸۱، ۶۳، ۸۵، ۸۵، و ۷۱ درصد برای سنترپیوت و میانگین وزنی با وزن مساحت مزرعه برای سه شاخص DU، PELQ و AELQ به ترتیب ۹/۵۳، ۳/۴۵ و ۹/۵۳ درصد برای آبیاری موضعی بدست آمد. در نهایت با بررسی مسایل و مشکلات مشاهده شده در حین کار سامانه­ها ملاحظه شد که اغلب مشکلات مربوط به فاز بهره­برداری و برخی نیز مربوط به فازهای طراحی و اجرا می­باشد.  

آبیاری تحت فشار, آبیاری بارانی, آبیاری موضعی, بهره برداری