نفیسه قزل سفلو - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشگاه اردکان
مهدی بروغنی - نویسنده مسئول: دکتری مهندسی آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس
سمیه سلطانی گرد فرامرزی - استادیار گروه آبخیزداری دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان

فرسایش پاشمانی، مرحله ی اولیه ی فرسایش آبی است که با برخورد قطرات باران به سطح خاک سبب جدا شدن ذرات خاک می­گردد. در این تحقیق به بررسی تاثیر مقادیر مختلف پلی­اکریل­آمید (۰، ۲/۰، ۴/۰ و ۶/۰ گرم بر مترمربع) بر روی مقدار فرسایش پاشمانی در سه مدت زمان بارندگی ۱۰، ۲۰ و ۳۰ دقیقه با استفاده از باران­ساز FEL۳ در آزمایشگاه بر روی خاک مارنی با شدت ۱۲۰ میلی­متر بر ساعت پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که بین مقادیر مختلف پلی­اکریل­آمید در زمان­های مختلف بارندگی از لحاظ کاهش میزان پاشمان اختلاف معنی­دار آماری وجود دارد. اثر متقابل دو فاکتور مدت بارش و مقدار پلی­اکریل­آمید برکنترل میزان پاشمان اختلاف معنی­داری در سطح ۹۵ درصد نشان نداد. به علت فرسایش پذیری بالای خاک مارنی[s۱] ، مقدار کم این ماده نتوانست تلفات پاشمان را به خوبی کنترل کند، هرچند آن را به میزان کم کاهش داد. نتایج تحلیل آماری در مدت­های مختلف بارش نشان داد که مقادیر مختلف پلی­اکریل­آمید در زمان ۱۰ دقیقه نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنی­دار نداشت ولی در مدت ۲۰ و ۳۰ دقیقه مقدار ماده در کنترل فرسایش نسبت به شاهد معنی­دار بود. همچنین با تداوم بارندگی، میزان پاشمان افزایش یافت و با افزایش میزان پلی­اکریل­آمید فرسایش پاشمانی کاهش داشت، به گونه­ای که بیش­ترین تاثیر در زمان ۳۰ دقیقه و مقدار ۶/۰ گرم بر مترمربع پلی­اکریل­آمید نسبت به شاهد می­باشد که فرسایش را ۲/۲۱ درصد کاهش داد.  

باران ساز, خاک مارنی, فرسایش پاشمانی, مدت بارندگی, FEL۳