رحمان باریده - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
سینا بشارت - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

از آن­جا که پایش مستقیم و داده­برداری در مزرعه هزینه­بر و در همه مزارع قابل اجرا نیست بهره­گیری از مدل­های ریاضی ضروری به نظر می­رسد. در این تحقیق به بررسی نحوه توزیع رطوبت و جذب ریشه در روش­های آبیاری جویچه­ای معمولی (EFI)، یک درمیان متغیر (AFI) و یک درمیان ثابت (FFI) و همچنین واسنجی و اعتبارسنجی مدل HYDRUS-۲D به منظور بررسی کاربردی بودن آن در روش­های فوق پرداخته شد. داده­های میدانی در فصل کشت و در سه روش فوق تحت کشت گیاه ذرت جمع­آوری شد. برای فهم بهتر رفتار مدل نتایج بدست آمده در دو سناریو ارزیابی گردید. در سناریو اول، مدل فقط با استفاده از داده­های آبیاری معمولی و در سناریو دوم، برای هر یک از روش­های آبیاری به صورت مستقل واسنجی (۳۳ درصد داده­ها) و اعتبارسنجی (۶۷ درصد داده­ها) شد. تخمین پارامترها بر اساس خصوصیات خاک از پایگاه داده Rosetta صورت گرفت و در مرحله بعد توسط روش حل معکوس در HYDRUS-۲D بهینه شدند. برای مدل مذکور نتایج توسط شاخص­های R۲، nRMSE، EF و CRM با هم مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج اندازه­گیری نشان داد که با توجه به نصف شدن مقدار آب آبیاری جذب ریشه در AFI تفاوت معنی­داری با EFI نداشت و بیش­ترین مقدار جذب در عمق ۳۰ سانتی­متری مشاهده گردید. مقدار R۲ در بازه ۷۲/۰ تا ۸۹/۰ و nRMSE در بین ۰۴۶/۰ و ۰۷۸/۰ مشاهده شد. بر اساس مقادیر nRMSE توانایی شبیه­سازی در رده عالی قرار گرفت. همچنین نتایج نشان داد که با واسنجی مدل توسط داده­های اولیه به صورت جداگانه برای هر روش آبیاری باعث افزایش دقت مدل می­شود.

آبیاری جویچه ای یک در میان متغیر و ثابت, ذرت, حل معکوس, HYDRUS-۲D